İnsanın litosfer üzerinde gerçekleştirdiği değişiklikler doğal güçler tarafından yapılanlarla kıyaslandığında çok küçük kalıyor olsa da yerel ölçekte bu tür değişimler büyük boyutlara ulaşabilmektedir.
Binlerce yıldan bu yana çeşitli amaçlarla yer şekilleri üzerinde yapılan değişikliklerin başında tarımsal amaçlı olanlar gelmektedir. Örneğin tarımla uğraşan birçok toplum, yeni tarım alanları kazanmak için dağ ve tepelerin yamaçlarını dev basamaklar hâlinde taraçalamışlardır (Görsel 4.14).
İnsanlar tarımsal alan kazanmak için gölleri ve bataklıkları da kurutmuşlardır. Diğer taraftan denizi doldurarak ve kara kütlelerinin kıyı çizgilerini değiştirerek arazi kazanmaya çalışmışlardır.
İnşaat faaliyetleri yer şekillerini büyük ölçüde etkilerken doğal yaşamı da etkilemiştir. Böylece insanlar yerin sadece şeklini değil niteliğini de değiştirmiştir. Özellikle otoyollar bunun en güzel örneğidir (Görsel 4.15). Yolların yapımı için yer kazılmakta, akarsu yatakları değiştirilmekte, tüneller açılmakta ve köprüler inşa edilmektedir.
Diğer taraftan şehirleşme ile yer şekilleri ve çevresi değişime uğratılmaktadır. Böylece şehirlerde küçük korunmuş alanlar dışında doğal coğrafi görünüm hemen hemen ortadan kaldırılmaktadır.
Madencilik amaçlı yapılan kazılar ise insanın litosfer üzerinde gerçekleştirdiği değişikliklere en güzel örneklerdendir. Özellikle yer üstünde gerçekleştirilen madencilik faaliyetleri coğrafi görünümü büyük oranda değiştirir (Görsel 4.16).
Yalnızca yirminci yüzyılın son çeyreğinde madencilik sektöründe 156 milyon hektar alanın zarar gördüğü düşünülmektedir. Bununla birlikte insan kaynaklı erozyon ve çölleşme de insanın litosfer üzerinde gerçekleştirdiği değişimlerin sebep olduğu diğer risklerdir.
Doğal Ortamda İnsan Etkisiyle Meydana Gelen Değişimler ve Sonuçları
>>Litosfer ve İnsan Etkisi