Her ülke kendisine ait belirli konum özelliklerine sahiptir. Bir ülkenin Dünya üzerindeki yeri diğer bir deyişle konumu, o ülkenin coğrafi şartlarını belirler.
Aynı zamanda ülkenin yerleşmeleri, ekonomik faaliyetleri ve uluslararası ilişkilerinde önemli rol oynar. Yaşadığımız ülkenin konum özelliklerini bilmek, ülkemizi tanımak ve sahip olduğu potansiyeli anlayabilmek için oldukça önemlidir.
Türkiye’nin Mutlak Konumu
Türkiye 36°-42° kuzey paralelleri arasında yer alır. Buna göre ülkemiz Kuzey yarım kürede orta kuşakta yer alır (Şekil 1.19). Bunun sonucunda:
- En kuzeyi ve en güneyi arasındaki kuş uçuşu uzaklık yaklaşık 666 km’dir.
- Dört mevsim belirgin olarak yaşanır.
- Güneş ışınları düz bir zemine hiçbir zaman dik açı ile düşmez.
- Güneyden kuzeye doğru gidildikçe sıcaklık genel olarak düşer.
- Güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı artırırken kuzeyden esenler düşürür.
- Dağların güney yamaçları bakı etkisiyle daha çok ısınır.
- Ilıman iklimler görülür.
- Güneş ışınlarını 21 Aralık’ta en dar açıyla, 21 Haziran’da ise dike yakın açı ile alır.
Türkiye 26°-45° doğu meridyenleri arasında bulunur.
Bunun sonucunda:
- En doğusu ve en batısı arasındaki zaman farkı 76 dakikadır.
- ve 3. saat dilimleri içinde yer alır.
Türkiye’nin Göreceli Konum Özellikleri
Ülkemiz sahip olduğu göreceli konum özelliklerinden dolayı dünyanın önemli ülkelerinden biridir. Türkiye’nin başlıca göreceli konum özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Ülkemizin üç tarafı denizlerle çevrilidir.
- Avrupa ve Asya kıtalarını birbirine bağlayan köprü konumundadır (Görsel 17).
- Tarih boyunca farklı medeniyetlere beşiklik etmiştir.
- Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan İstanbul Boğazı ile Çanakkale Boğazı’na sahiptir (Görsel 18).
- Üç kıtanın birbirine yaklaştığı yerde
- Yakın bir jeolojik zamanda oluşmuştur.
- Ortalama yükseltisi fazladır (1132 m).
- Dağlar genel olarak doğu-batı doğrultusunda uzanır.
- Yer şekilleri kısa mesafede değişiklik gösterir.
- Farklı iklim özellikleri görülmektedir.
- Tarım ürünleri çeşitliliği fazladır.
- Dünyanın doğal, ekonomik, kültürel ve siyasi yönden farklı bölgeleri arasında bulunmaktadır.
- Yer altı kaynak çeşitliliği bakımından zengin bir ülkedir.
- Petrol ve doğal gaz yataklarına sahip olan Orta Doğu ve Kafkas ülkelerine yakındır.
- Çevresindeki ülkeler için önemli bir enerji nakil merkezidir.
- Dünyanın önemli ulaşım yolları üzerinde yer alır (Harita 1.2).
Eyvallah fikir gen amca