Yesevilik, Hoca Ahmet Yesevi’nin görüş ve düşünceleri çerçevesinde oluşmuş tasavvufi bir akımdır. Ahmet Yesevi, Batı Türkistan’da bulunan Yesi şehrinin Sayram kasabasında dünyaya gelmiştir.
Önemli bir mutasavvıf olan Arslan Baba’dan ders aldıktan sonra ilim öğrenmek için Buhara’ya gitmiş ve Yusuf Hemedani’den ilim tahsil etmiştir. Hocası Arslan Baba’nın vefatından sonra Yesi’ye dönen Ahmet Yesevi pek çok öğrenci yetiştirmiştir.
Hayatında Hz. Peygamber sevgisinin çok önemli bir yeri olan Ahmet Yesevi, bu sevgi ve bağlılığı, tüm hayatı boyunca hem kendisi yaşamış hem de öğrencilerine aktarmıştır. Hoca Ahmet Yesevi, Pir-i Türkistan olarak anılmış ve Yesi’de vefat etmiştir.
Ahmet Yesevi, Türkler arasında İslam’ın yayılmasında önemli rol oynamıştır. Onun yetiştirdiği öğrenciler, Türk illerine dağılarak insanlara İslam’ı anlatmışlardır. Hoca Ahmet Yesevi’nin güzel ahlakı ve dinî değerleri konu alan şiirlerine hikmet adı verilir. Onun şiirleri, “Divan-ı Hikmet” adlı eserde toplanmıştır. Hikmetler şekil ve vezin bakımından milli, muhteva bakımından İslami unsurları yansıtmaktadır.
Yesevilik’te insan Allah (c.c.) ilişkisinin önemli bir yeri vardır. Buna göre insan her an Yüce Allah’a (c.c.) yaklaşma gayreti içinde olmalıdır. Allah’tan (c.c.) korkmalı fakat hiçbir zaman O’ndan ümidini kesme melidir. Her an Allah’ı (c.c.) zikretmeli, sürekli Allah’a (c.c.) kavuşacağı zamanı düşünmelidir.
Yesevilik Orta Asya’dan Anadolu’ya, oradan Balkanlara kadar geniş bir coğrafyada yayılmış, taraftar bulmuştur. Hacı Bektaş-ı Veli, Abdal Musa, Geyikli Baba, Sarı Saltuk gibi mutasavvıflar hem İslamiyet’in hem de Yesevilik düşüncesinin Anadolu’da yayılmasında etkili olmuşlardır.
YESEVİLİKTE YER ALAN TEMEL İLKELER
- Kur’an ve sünnete uygun yaşamak
- Züht ve takvaya önem vermek
- Devamlı abdestli gezmek
- Dünya malına ve zevklerine önem vermemek
- Allah’ı (c.c.) çokca zikretmek