Basınç değerleri en önemli iklim koşullarından biridir. Türkiye’de deniz ve karalara, mevsimlere ve yerel ısınma farklarına bağlı olarak oluşan yerel basınç merkezleri bulunmaktadır.
Bunların yanı sıra ülke dışında oluşan ve farklı etkilere sahip gezici basınç merkezlerinin de etkisi altına girdiği için Türkiye’de farklı hava koşullarının etkili olduğu dönemler yaşanır (Görsel 1.63).
Türkiye’nin Etkisi Altında Kaldığı Basınç Merkezleri
Türkiye’de Etkili Olan Yerel Rüzgârlar
Türkiye çeşitli yerel rüzgârların etkisi altında kalan bir ülkedir. Mutlak konumu nedeniyle kuzey yönünden esen rüzgârlar sıcaklığı azaltırken güneyden esenler sıcaklığı yükseltir (Harita 1.37).
Türkiye’de etkili olan rüzgârların bazıları yerel topoğrafik özelliklere bağlı olarak oluşurken bazıları ise Türkiye’nin genel basınç durumuna bağlı olarak oluşur.
Türkiye’de kuzeyden gelen yerel rüzgârlar poyraz, yıldız, karayel; güneyden gelenler ise lodos, kıble ve keşişlemedir.
Türkiye’de etkili olan diğer yerel rüzgârlar ise şunlardır:
Etezyen: Balkanlardan doğan ve Ege Denizi’ne doğru esen soğuk yerel rüzgârlardır.
Meltem: Farklı ısınma özelliğine sahip olan yüzeyler arasındaki günlük sıcaklık ve basınç farklarına bağlı olarak oluşurlar. Dağlar ve vadiler arasında olduğu gibi kara ve denizler arasında da eser. Kıyı Ege’de gündüz denizden karaya doğru esen deniz meltemlerine imbat adı verilir.
Fön: Dağ yamaçlarından alçak kesimlere doğru esen ve bu nedenle ısınan, sıcak ve kuru bir rüzgâr olan fön, Türkiye’de özellikle dağların kıyıya paralel uzandığı kuzey ve güney kesimlerde görülür.
Sıcak ve kuru olan bu rüzgârlar ilkbahar aylarında karların hızlı şekilde erimesine ve sel olaylarına neden olabilir. Konya civarında bu rüzgârlar tarımsal üretimi olumsuz etkilediği için “bakır sattıran rüzgârlar” olarak bilinir.