Türk Çini Sanatına Genel Bakış | Çinicilik Nedir? Çini Teknikleri Nelerdir?

Çini sözcüğü ilk porselen ve fayansların Çin’den getirilmesi nedeniyle Osmanlılarda “Çin işi” anlamında kullanılmıştır.

Yüzeylerde kaplama olarak kullanılan bir tür killi topraktan yapılan ve fırında pişirilen sırlı, çeşitli renk ve motiflerde süslenmiş seramik parçasına çini, çini yapma sanatına da çinicilik denilmektedir.

Çini yapımında çeşitli teknikler uygulanır.

Çini Teknikleri:

Renkli Sır Tekniği: Son şekli verilen kırmızı hamurlu çininin üstüne desen işlendikten sonra fırında pişirilip renkli sırlarla boyanarak yeniden fırınlanır.

Sır Altı Tekniği: Desenin, çini önce sırlanıp fırınlandıktan sonra yeniden fırınlanır. Böylece boyaların sırın altına geçmesi sağlanır. Resim 03.05

Resim. 03.05 Bursa Yeşil Cami, renkli sır altı tekniği

Çini Mozaik Tekniği: Tek renkle sırlanmış çini parçacıkları, tasarlanan desene göre biçimlendirildikten sonra sıva üzerine bir çeşit mozaik oluşturacak şekilde dizilir. Selçuklular tarafından geliştirilen çini mozaik tekniği daha çok mihrap, duvar ve kubbelerde kullanılmıştır. Zor bir teknik olmasına karşın süsleme alanında oldukça zengin ve dikkat çeken bezemeler yapılmıştır. Resim 03.06

Resim. 03.06 Tokat Gök Medrese eyvan çinileri

Minai Tekniği: Büyük Selçukluların bulduğu ve seramikte yaygın olarak kullanılan bu teknikte sır altı ve sır üstü teknikleri birlikte kullanılır.

Minai tekniği ile yapılmış çinilerde sır altında mor, mavi, firuze ve yeşil; sır üstünde ise beyaz, kahverengi, siyah ve kırmızı renkler tercih edilmiştir.

Lüster Tekniği: îlk örneğini Abbasilerde gördüğümüz bu teknikte fırınlanmış sırlı çini üstüne “lüster” denilen oksitli bir karışımla desen işlenip yeniden fırınlanır. (Resim 03.07) Desenler sarı ve kahverengi tonları taşır.

Resim. 03.07 Beyşehir Kubadabad Sarayı, lüster çini

Sırlı Tuğla: Minare ve türbelerde kullanılan sırlı tuğla hamura son şekil verildikten sonra sırla kaplanıp fırınlanır. Genellikle lacivert, firuze ve patlıcan moru renklerin tercih edildiği görülür.

Kabartma Tekniği: Çini hamuru üzerine yapılan şekiller, kabartma meydana getirecek şekilde kalıpta basılarak ya da etrafı oyularak desen ortaya çıkarıldıktan sonra sırlanıp fırınlanır. Selçuklu ve Beylikler Dönemi kitabelerinde kullanılmıştır.

Yorum yapın