Romalılar heykelcilikte Yunanlıları taklit etmişlerdir.
Heykeller önceleri Romalılar için bahçelerini güzelleştiren bir öge olarak düşünülmüştür. Bu amaçla Yunanistan’dan heykel getirilip kopyaları çoğaltma yöntemi benimsenmiştir. Özellikle imparatorluk döneminde mimari cepheler için heykeller tasarlanmıştır.
Yunan heykellerinde ağırlıklı olarak mitolojik konular öne çıkarken, Romalıların heykellerinde günlük yaşam içindeki kişiler yer almıştır.
Roma heykel sanatı iki kolda ilerlemiştir. Bunlar portreler ve tarihi kabartmalardır.
Roma’daki Traianus Sütunu’nda (Resim 03.41) Romalıların Daçyalılarla savaşlarını konun edinen kabartmalar bulunmaktadır. İmparatorun kazandığı zaferler yukarı doğru eğimli bir perspektifle betimlenmiştir. 30 metrelik sütunun içinde spiral bir merdiven vardır. (Resim 03.42)
Portrelerde ağırlıklı olarak taşın yanı sıra bronz, altın, gümüş madenleri de kullanılmıştır. Ölünün yüzünden yaptıkları maskeleri portre sanatının daha da ilerlemesini sağlamıştır. Roma heykellerinde imparatorların tanrılaştırılması öne çıkmıştır. Augustus heykeli bunu gösteren önemli bir eserdir.
Türkiye müzeleri Roma heykelleri yönünden bir hayli zengin bir koleksiyona sahiptir. Bergama, Efes, Sardes, Afrodisyas ve İstanbul kazılarında bulunan eserler Roma heykelciliğine ışık tutmaktadır.
İnsan figürünün öne çıktığı Roma resminde genellikle konular mitolojiye aittir. Efes’te ve Urfa-Birecik yakınlarındaki Zeugma’da gün ışığına çıkarılan çok sayıda mozaik resimde günlük yaşamdan alınma sahneler karşımıza çıkmaktadır.
Antakya Mozaik Müzesi’ndeki (Resim: 03.43/44) mitoloji konulu yer mozaikleri Geç Roma sanatının Anadolu’daki önemli örnekleridir.
