Roma İmparatorluğu’nun çeşitli bölgelerinde, Hıristiyanların MS ilk üç yüzyıl içinde meydana getirdikleri sanata“İlk” ya da“Erken Hristiyan Sanatı” denilmektedir.
Erken Hristiyan Dönemi Mimarisi
Putperest Romalıların baskısından kaçan ilk Hristiyanlar gittikleri yerlerde toprağı oyarak katakomp denilen yer altı mağaraları ve mezarları yaparak dinlerini gizlice yaymaya çalışmışlardır.
Ayrıca katakompların duvarlarına balık, güvercin, çiçekli bahçe, koyun çobanı gibi Doğu kaynaklı sembolik resimler yapmışlardır.
Anadolu’da örneklerine daha çok Kapadokya bölgesindeki Kayseri, Niğde, Aksaray arasındaki volkanik arazide tüf kayaların oyulmasıyla yapılmış yer altı şehirlerine rastlanılır. En güzel yer altı şehirleri örneklerini Kaymaklı ve Derinkuyu ‘da görebiliriz.. Söz konusu şehirlerde yapılan kiliselerinden bazıları Tokalı Kilise (Resim: 03.45) Karanlık Kilise (Resim: 03.46), Elmalı Kilise (Resim: 03.47 )
Ihlara vadisinde bulunan Zelve, Çavuşin, Avanos, Göreme, Ürgüp, Avcılar, Uçhisar ve Ortahisar’daki çok sayıda kilise ve manastırlar MS 7. Yüzyıldan itibaren başlayan Hristiyan göçleri sonucunda Kapadokya’da zengin bir Hristiyan mimarisinin geliştiğini göstermektedir. Manastırların duvarları tavanları İncil’den alınan sahnelerin resmedildiği freskolarla bezenmiştir.
Erken Hristiyanlık Dönemi Resim Sanatı
İlk resimlerin yapıldığı yerler katakompların kapı üstlerindeki boşluklar tonozlu tavanlar, duvarlardır. Bu resimler 1. ve 3. yüzyıl arasında yapılmıştır. Duyguların sembollerle anlatıldığı bu mistik resimlerde en çok balık, güvercin iyi çoban, haç, İsa’nın çarmıha gerilmesi, ölümü ve cennet sahneleri yer alır. Bu dönemdeki derinlik görülmeyen resimlerde günlük hayat sahnelerine de yer verilmiştir. (Çizim 03.05)
