Tarih öncesi uygarlığının gelişme süresinde kültürel dönemlerin en uzunudur. İnsanlığın ilk ortaya çıkışından, MÖ yaklaşık 10.000 yıl öncesine kadar süren arkeolojik çağdır.
Bilim adamları bu dönemi “besin toplayıcılığı dönemi” ve “yabanıllık dönemi” olarak da adlandırmaktadırlar.
Paleolitik kültürü, Buzul Çağı’nda genellikle aletlerini-silahlarını yontma taştan yapan avcı, toplayıcı, göçebe insan toplulukları oluşturmuştur. Bu dönemde çakmaktaşı, hayvan kemikleri ve ağaç gibi doğal maddelerden yapılan ilk aletlerin kullanılmaya başlandığı ve insanların mağara, kaya sığınağı gibi yerlerde büyük gruplar biçiminde yaşadıkları bilinmektedir.
İlk alet yapan, aletlerin kullanıldığı kemik ve boynuz aletlerin yaygınlaştığı bu dönemde sanat ortaya çıkmıştır.
Paleolitik Çağ denilen Eski Taş Çağı’nda ayrıca idol adı verilen heykelcikler, mağara duvarlarına yaptıkları resimler avcılık ve toplayıcılıkla yaşamlarını sürdürme savaşı veren bu dönem insanını anlatan önemli buluntulardır.
Fransa’da Lascaux, (Resim 02.02), İspanya’da Altamira mağaralarındaki duvar resimleri Paleolitik Çağ’a ait çok önemli buluntulardır.
İlk aletlerin kullanıldığı yaygınlaştığı bu dönemde sanat ortaya çıkmıştır.
Paleolitik Çağ denilen Eski Taş Çağı ‘nda ayrıca idol adı verilen heykelcikler mağara duvarlarına yaptıkları resimler avcılık ve toplayıcılıkla yaşamlarını sürdürme savaşı veren bu dönem insanını anlatan önemli buluntulardır.
Bu döneme ait ve günümüze ulaşabilen Willendorf (Vilendort) Venüsü; yaklaşık MÖ. 30.000’de kireçtaşından yapılmış bir kadın heykelciğidir.
Paleolitik Çağda Anadolu
Dünyada uygarlığın ilk geliştiği bölgeler içinde Anadolu yer almaktadır. Ülkemizin farklı yörelerinde yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkarılan buluntular bu gerçeği ortaya çıkarmıştır.
Anadolu’da bu çağ, Antalya’da Karain, Beldibi, Öküzini, Kumbucağı mağaraları; İstanbul’da Yarımburgaz; Ankara Dudumlu ve Çubuk Çayı şekilleri; Adıyaman’da Şehramuz Tepesi; Gaziantep’te Dülük Saklı Mağarası’nda yapılan araştırmalar sonucunda aydınlatılmıştır.
Karain Mağarası: Türkiye’nin en büyük doğal mağaralarından olan Karain’de ele geçirilen Anadolu’da bilinen en eski insan kalıntılarının yanı sıra mağarada ortaya çıkarılan taşınabilir sanat ürünleri Anadolu sanatının ilk ürünleridir.
Karain Mağarası’nda iki taraflı taş baltalar, kemiklerden yapılmış kesici-delici aletler, takılar, mızrak uçları, oklar bulunmuştur. Kemikten yapılmış kimi eşyaların üzerinde şematik imza ve hayvan figürleri bulunmaktadır.
Karain Mağarası’ndaki buluntular hemen yakınındaki Karain Müzesi, Antalya Müzesi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergilenmektedir.