Hava olayları bazen çok kısa bir zaman diliminde değişebilir. Bazen birbirini takip eden günlerde hatta aynı günün farklı saatlerinde bile değişebilir. Bu durum günlük hayatı önemli ölçüde etkiler.
Örneğin Ankara’da herhangi bir yaz gününde sabah hava açık ve sakinken öğlene doğru bunaltıcı bir sıcaklık hissedilir. Ardından hava bulutlanır ve ikindi vaktine doğru sağanak bir yağış gerçekleşir. Fakat bu hava tipi bütün bir yaz boyunca görülmez.
Çünkü Ankara’da yazlar genel olarak açık, seyrek bulutlu ve sıcak geçer. Nispeten dar bir alanda, kısa bir zaman diliminde etkili olan atmosfer koşullarına hava durumu denir. Atmosfer içerisindeki hava olaylarının kısa bir süre içindeki durumunu tanımlamak için hava durumu kavramı kullanılır.
İnsanlar için saatlik, günlük ya da haftalık hava durumunu bilmek çok önemlidir. Çünkü günlük hayatın akışı içerisinde planlar yapılırken hava durumu dikkate alınır. Örneğin öğrenciler sabah okula gitmek için evden çıkacağı zaman giyeceği kıyafetleri o anki hava koşullarına göre seçer ya da hafta sonu için herhangi bir etkinlik planlarken hava durumu tahminlerini dikkate alır.
Ya da tarımla uğraşan insanlar günlük hava durumu tahminlerine göre planlama yaparlar. Çünkü hava durumu tarımsal faaliyetleri çok yakından etkilemektedir.
Bu tahminler, atmosferdeki kısa dönemli hava olaylarını inceleyen meteoroloji bilimi tarafından yapılır. Meteoroloji istasyonlarında sıcaklık, basınç, rüzgâr ve yağış gibi atmosfer olaylarının ölçülmesi sonucunda tutulan kayıtlara gözlem (rasat) denir.
Herhangi bir yerde uzun yıllar boyunca yapılan gözlemlerin ortalaması o yerin iklim özelliklerinin nasıl olduğu hakkında bilgi verir. İklim, geniş bir alan içinde ve uzun yıllar boyunca değişmeyen ortalama hava koşullarıdır. İklimi inceleyen bilim dalı klimatolojidir.
Meteoroloji ve klimatoloji arasında yakın bir ilişki bulunur. Her iki alan da atmosferi inceler. Meteoroloji atmosferde meydana gelen hava olaylarının özellikleri yani daha çok hava durumu ile ilgilenirken klimatoloji uzun yıllar boyunca belirli bir bölgedeki hava olaylarının ortalama durumu olan iklim özelliklerini inceler.
Klimatoloji iklimin ortaya çıkış sürecini, mekânsal dağılışını, bu dağılışın nedenlerini ve iklimin doğal ve beşerî unsurlara olan etkilerini inceler. Bununla birlikte meteoroloji, klimatolojinin aksine hava olaylarını dar bir alanda kısa süreli olarak ele alır.
İklim doğal ve beşerî sistemlerin şekillenmesinde büyük bir etkiye sahiptir (Tablo 1.2). İnsan ve doğa arasındaki etkileşim iklim koşullarına bağlı olarak şekillenir. Akarsu ve göl gibi su kaynaklarının dağılışında iklim koşulları etkilidir.
Diğer taraftan herhangi bir yerdeki doğal bitki örtüsü ve insanlar tarafından yetiştirilen kültür bitkilerinin türleri de iklime bağlıdır. Sanayi ve ticaret gibi ekonomik faaliyetler üzerinde de iklim koşulları etkilidir. Bu nedenle iklim, insanların yeryüzündeki dağılışı üzerinde önemli bir etmendir.
