Halkçılık ilkesi, bütün vatandaşların kanunlar önünde eşit olmasını ve devlet hizmetlerinden yararlanmasını sağlamıştır.
Bu nedenle başta güvenlik, eğitim ve sağlık olmak üzere devlet hizmetleri, ülke genelinde adaletli bir şekilde dağıtılmıştır. Atatürk’ün halkçılık ilkesinde sınıf ayrımına yer verilmemiştir.
Halkçılık hiçbir kişi, aile ya da zümreye ayrıcalık tanımaz. Herkes yasalar önünde eşittir. Bütün yurttaşlar devlet hizmetlerinden eşit şekilde yararlanır. Bunun için başta eğitim ve sağlık olmak üzere devlet hizmetleri, ülke genelinde dengeli bir şekilde dağıtılmıştır.
İhtiyacı olanlara devlet hastanelerinde ücretsiz sağlık hizmetleri verilmesi, toplumun kültürel alanda bilinçlendirilmesi, ilkokul, ortaokul ve lise eğitim giderlerinin devlet tarafından karşılanması, eğitim hakkından kız ve erkek öğrencilerin eşit şekilde yararlanması halkçılık ilkesinin temel özelliklerinden bazılarıdır.
Halkçılık ilkesinde haksızlığa uğrayan bütün vatandaşlar, yasal yollardan haklarını elde edebilmek için ilgili makamlara müracaat edebilirler. Hak arama özgürlüğünden herkes yararlanabilir. Örneğin, haksızlığa uğradığına inanan bireyler mahkemelere başvurarak haklarının geri verilmesini talep edebilirler. Vatandaşların sahip oldukları hakların tamamı yasalarla güvence altına alınmıştır.
Atatürk’ün halkçılık ilkesi hem devlete hem de yurttaşa bazı ödevler yüklemektedir. Buna göre devlet, yurttaşların tam bir toplumsal dayanışma ve iş bölümü içinde çalışmasını sağlayacak önlemler alır. Bireyler iş bölümünün yapıldığı alanda çalışmasını esirgememeli, haksızlığa uğradığı zaman yasal yollarla hakkını aramalıdır.
Vatandaşların hak arama yolları ve yüksek yargı kurumlarının görevleri Anayasa’mızda aşağıdaki şekilde yer almıştır:
Dilekçe, bilgi edinme ve kamu denetçisine başvurma hakkı
MADDE 74 – Vatandaşlar ve karşılıklılık esası gözetilmek kaydıyla Türkiye’de ikamet eden yabancılar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve şikayetleri hakkında, yetkili makamlara ve Türkiye Büyük Millet Meclisine yazı ile başvurma hakkına sahiptir.
Anayasa Mahkemesinin Görevleri
MADDE 148 – Anayasa Mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Ancak, olağanüstü hallerde, sıkıyönetim ve savaş hallerinde çıkarılan kanun hükmünde kararnamelerin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.
Yargıtayın Görevleri
MADDE 154 – Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adlî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Danıştayın Görevleri
MADDE 155 – Danıştay, idarî mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir idarî yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar. (www.tbmm.gov.tr)
Atatürk, yurttaşların verimli çalışmalarını ister. Kişisel zenginliğin ancak millet olarak zengin ve refah içinde olmamızla gerçekleşeceğine inanır. Atatürk’ün halkçılık anlayışı, millî gelirin adaletli bir şekilde dağıtılmasını öngörür. Böylece ülkemizde iç barış kurulmuş, ekonomimiz güçlenmiş, Türk milletinin huzur ve güven içinde yaşaması sağlanmış olur.
Halkçılık ilkesinin uygulanması ile Türk toplumu çağdaş bir yaşam düzeyine ulaşmıştır. Bu ilkenin uygulanışı halkımıza çeşitli yararlar sağlamıştır. Atatürkçü düşünce sisteminde halkçılık ilkesi demokrasi ile eş anlamlı kullanılmıştır.
Halkçılık ilkesi iç barışı öngörür. Sınıf ve sınıfl ar arasındaki çatışmayı kabul etmez. Böylece millî birlik ve beraberliğin korunmasını sağlar. Bu ilkenin uygulanması ile halk, devlet yönetiminde söz ve karar sahibi olmuştur. Halkçılık ilkesinde bütün yurttaşlar yasalar karşısında eşit sayılmıştır. Ayrıca bu ilkenin uygulanması ile egemenlik tam olarak gerçekleşmiş, demokrasi kökleşmiş, iç barış içinde, el birliği ile yurdun kalkınması için gerekli atılımlar yapılmıştır.
