Cumhuriyetin İlk Yıllarında Sanayi Alanında Gelişmeler

Ülkemizin kalkınması, gelişmesi ve her alanda ilerlemesi sanayileşmeye bağlı idi. Bu durumu çok iyi bilen Atatürk, cumhuriyetin ilk yıllarından bu yana sanayileşmeye büyük önem verdi.

Onun çabaları ile Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasından hemen sonra sanayileşme çalışmalarına başlandı. Sanayi kurmak için gereken sermayenin bulunmasına çalışıldı. Bunun yanında sanayide çalışacak teknik personelin yetiştirilmesi için orta ve yüksek düzeyde okullar açıldı.

Cumhuriyetin ilk yıllarında ülkemizde büyük sanayi kuruluşlarını kuracak güçte sermayeye sahip Türk iş insanları yoktu. Bu nedenle büyük sanayi kuruluşları devlet eliyle kurulurken diğer taraftan özel sektörü de destekleme politikası izlendi.

1927 yılında çıkarılan Teşvikisanayi Kanunu (Sanayiyi Özendirme Yasası) ile özel sektörün sanayi kurma çalışmalarına yardımcı olundu. 1929 yılında ithalat mallarından alınan gümrük vergileri yükseltilerek yerli üretimin artırılması için çalışmalara hız verildi.

Yerli mallarının yabancı mallar karşısında korunması için gerekli önlemler alındı. Ayrıca yerli mallarının kullanımı özendirildi. Bu amaçla “Yerli Malı Haftası” düzenlendi.

Türkiye’de ilk kez 1933 yılında planlı kalkınma politikası uygulanmaya başlandı. Hazırlanan Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı çerçevesinde yapılan çalışmalarla tekstil ve diğer sanayi dallarında büyük gelişmeler sağlandı. Bu dönemde ağır sanayinin temelini oluşturan çelik üretimine önem verildi.

Atatürk, İsmet İnönü ile birlikte Sümerbank Nazilli Basma Fabrikasının açılış töreninde (1937)

Türkiye Cumhuriyeti Devleti, büyük bir sanayi hamlesi başlattı. Bu amaçla Sümerbank açıldı. Türkiye’de oluşturulacak sanayi tesislerini teknik ve ekonomik yönden desteklemek üzere yetişmiş personel sağlamak amacıyla yeni önlemler alındı.

Alınan kararlar doğrultusunda Malatya, Kayseri, Bursa’da merinos fabrikaları; Gemlik’te suni ipek, Nazilli’de basma, Beykoz’da deri, İzmit’te kâğıt ve İstanbul’da Paşabahçe cam fabrikaları kurularak üretime başlamaları sağlandı. Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı ülkemizin kalkınmasında ve gelişmesinde önemli işlevleri yerine getirdi. Fakat hazırlanan İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nı, İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması nedeniyle uygulamak mümkün olmadı.

Cumhuriyetin Kurulmasıyla Birlikte Açılan Fabrikalardan Bazıları

1926 1927 1933 1934 1935 1936 1937
Kayseri Uçak Fabrikası Bünyan Mensucat Fabrikası Eskişehir Şeker Fabrikası Bursa Süt Fabrikası Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası İzmit Kâğıt Fabrikası Ereğli Bez Fabrikası

Yorum yapın