Bölge Sınırlarının Değişkenliği

Doğal ya da beşerî bölge sınırları zaman içerisinde değişebilir. Ormanlık bir bölge zaman içerisinde daralabilir. Örneğin tarihî dönemlerde ormanlar Anadolu’da daha geniş bir alan kaplarken günümüzde bu alan çok daha azdır.

Aynı durumu beşerî bölgelerde de görmek mümkündür. Örneğin sulama imkânlarının gelişmesine bağlı olarak pamuk üretim bölgesi genişleyebilir ya da daha kârlı bir tarım ürününün üretimine yer verilmesiyle daralmaya uğrayabilir.

Farklı ülkelerin bir araya gelmesiyle oluşan siyasi bölgeler, bölge sınırlarının değişkenliğine en güzel örneklerdendir. Örneğin Türkiye, İran, Irak ve Afganistan’ın bir araya gelerek oluşturdukları Sadabat Paktı, 1979 yılında hukuki varlığını kaybederek ortadan kalkmıştır.

Zaman içerisinde bazı bölgeler ortadan kaybolabilirken yeni bölgeler de oluşabilir. Örneğin herhangi bir yerdeki ormanların tahrip edilerek tarım alanına dönüştürülmesiyle o yer ormanlık bölgelerden çıkarak tarım bölgesi hâline dönüşebilir. Daha önce seyrek nüfuslu olan bir yer, herhangi bir madenin işletilmeye açılmasıyla gelişerek yoğun nüfuslu bölgeler içerisine girebilir.

Bununla birlikte farklı ülkeler bir araya gelerek yeni bir siyasi birliktelik oluşturabilirler. Örneğin 1992 yılında Türkiye’nin öncülüğünde Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya ve Yunanistan katılımıyla Karadeniz Ekonomik İşbirliği kurulmuştur. Daha sonra Sırbistan’ın da dâhil olmasıyla bu siyasi birlikteliğin bölge sınırları genişlemiştir (Harita 3.16).

Harita 3.16 Karadeniz Ekonomik İşbirliği örgütü üyesi ülkeler
Harita 3.16 Karadeniz Ekonomik İşbirliği örgütü üyesi ülkeler

Bazı doğal bölgelerin sınırlarının değişmesi diğer bölgelere göre oldukça yavaştır. Örneğin dünyanın iklim bölgelerinin değişmesi ancak uzun bir zaman diliminde gerçekleşebilir. Aynı şekilde dağlık bir bölgenin sınırlarının değişebilmesi milyonlarca yıl sürecek bir aşınma süreciyle olabilir.

Yorum yapın