Ailenin çevresi ile kurduğu ilişkilerin olumlu veya olumsuz oluşu, aile ilişkilerini de olumlu ya da olumsuz etkilemektedir. Ailenin çevresinde iletişimde bulunduğu kişiler akrabalar, komşular ve arkadaşlardan oluşmaktadır.
1. Akrabalık İlişkileri
Aile ve akrabalık kavramları toplumu toplum yapan değerlerdir. Akrabalık ilişkilerinin devam ettirilmesi, ailede eşler arasındaki ilişkileri de doğrudan etkilemektedir. Akrabalık ilişkilerinin geliştirilmesi ile aile büyür, yalnızlık hissi yok olur. Ayrıca erkek ve kadının güvenliğinde, işleri yoluna koyma ve zorlukları aşmada büyük yararlar sağlanır.
Eşler bu konuda gerekli hassasiyeti gösterip, birbirlerinin akrabalarıyla irtibatı sağlamada makul yollar bulmalı, kendi akrabalarına gösterdiği ilgi ve özeni eşinin akrabalarına da göstermelidir. Zaten akrabalık söz konusu olmasa bile diğer insanlarla doğru bağlar kurmak, iyi ilişkiler içerisinde olmak sağlıklı iletişim için vazgeçilmez unsurlardandır. Ancak akrabalık ilişkilerinin sınırları iyi çizilmelidir. Ne akrabalar ailelerin, ne de aileler akrabalarının aile içi kural ve kararlarına müdahale etmemelidirler.
Sanayileşme sonucu aile yapısında meydana gelen değişiklikler akrabalık ilişkilerini de etkilemiştir. Daha önceden akrabalar birbirlerine daha çok zaman ayırıp daha sık görüşürken, günümüzde çalışma şartları, ulaşım ve ekonomik nedenlerden dolayı akrabalarla görüşme sıklığı çok aza inmiştir.
2. Komşuluk İlişkileri
Komşu tabiri, birbirine bitişik veya yakın yerlerde yaşayanlar için kullanılır. Komşu olmanın doğurduğu birtakım hak ve görevlerin yanı sıra bunların sağlandığı bir ilişkiler düzeni bulunmaktadır. Bunlara genel olarak komşuluk veya komşuluk ilişkileri denilir.
Komşuluk ilişkileri özellikle köy ve kasaba gibi küçük yerleşim bölgelerinde sosyal dayanışma açısından önemli olduğu gibi, ailelerin huzur ve güven içinde yaşamaları açısından da önemlidir. İyi komşuluk ilişkileri mutluluk ve sevincin paylaşılmasında, sıkıntı ve kederin göğüslenmesinde ayrı bir öneme sahip olduğundan fert ve ailelere toplum içinde destek olur. Dolayısıyla sosyal yapıyı güçlendirir.
Komşularımız, aile fertlerinden sonra en çok karşılaştığımız insanlardır, Bu sebeple komşu seçimi önemlidir. Kültürümüzdeki süzülmüş bir anlayışın ifadesi olan, “Ev alma, komşu al” özdeyişi, komşuluk ilişkilerinin her iki yönü açısından da son derece isabetli bir tesbiti dile getirmektedir. Yine dilimizdeki “Komşu komşunun külüne muhtaçtır”, “Komşuda pişer, bize de düşer” gibi özdeyişler ve sık gelip gitmeleri anlatmak üzere, “Komşu kapısına çevirmek” ve benzeri deyimler, komşuluk ilişkilerinin anlamını ve boyutlarını göstermek bakımından önemlidir.
Günümüzdeki komşuluk ilişkilerine baktığımızda ise; hızlı şehirleşmenin, şehir yapılaşmasının ve değişen iş hayatının, özellikle de kadının dışarıda çalışma hayatına girmesinin komşuluk ilişkilerini olumsuz yönde etkilediği görülmektedir. Aynı apartmanda yaşadıkları halde yardımlaşma, dayanışma bir yana, birbirini tanımayan, konuşmayan komşular bile bulunmaktadır.
Komşuluk ilişkilerinin olumlu yönleri hakkıyla gerçekleştirilemese de, hiç değilse olumsuz yönlerinden kaçınmak mümkündür. Bunun için komşuları rahatsız edecek davranışlardan, evin içinde bile olsa yüksek sesle konuşmaktan, televizyon, teyp gibi cihazların sesini yükseltmekten ve ne türlü olursa olsun gürültü yapmaktan kaçınmak gerekir.
3. Arkadaşlar ile İlişkiler
Toplumu oluşturan bireyler, çocukluktan başlayarak hayatının her döneminde arkadaşlara ve onlarla paylaşımda bulunmaya ihtiyaç duyarlar. Arkadaşlık sadece duyguların paylaşılmasında değil, gerektiğinde iş ve görevlerin paylaşılmasında da önemlidir. Arkadaş olma duygusal ve sosyal bir ihtiyaçtır. Arkadaş edinme kişilerin sosyal yönünü geliştirir.
Toplum içinde aranılan, sevilen, sözüne güvenilen kişiler olmasını sağlar. Yardımlaşma, paylaşma ve kendine güven duyguları gelişir. Bunlarla birlikte iyi ilişkiler içinde olan arkadaşlıklar neticesinde kişilerin ruh sağlıkları da düzgün olur.
Bireylerin içinde bulunduğu dönemin özelliklerine göre arkadaşlığın niteliği ve beklentileri farklılıklar gösterir. Çocuklukta sadece oyun ihtiyacını gidermek, ergenlikte, ait olma, kabul görme, duygularını paylaşma, kendini kanıtlama gibi nedenlerden dolayı arkadaşa ihtiyaç duyarken yetişkinlikte arkadaşlık konusunda daha seçici davranmaktadır. Karakterin gelişmesinde, iyi ve kötü alışkanlıkların kazanılmasında arkadaşlığın rolü büyüktür. Arkadaşlığın;
- Akran grubu içinde önemli sayılma
- Kendisini anlayabilme
- İletişim kolaylığı
- Görüş açısının gelişmesi
- Karşı cinsi tanıyıp, takdir etmenin kolaylaşması
- Eş seçiminin kolaylaşması gibi faydaları vardır.