1960 – 1983 Arası Türkiye’de Ekonomik Gelişmeler

Türkiye’de 1960’tan itibaren ekonomik büyüme hız kazandı.

Bu gelişmede 1960’ta hükûmete görüş ve öneride bulunmak amacıyla kurulan Devlet Planlama Teşkilatının (DPT) çalışmalarının yanısıra Tablo 4.10 ve 4.11’de görüldüğü gibi yeniden uygulamaya konulan planlı ekonominin önemli payı oldu.

Planlar; kamu sektörü için bağlayıcı, özel sektör için ise yönlendirici nitelikteydi. Ayrıca bu dönemde Güneydoğu’yu kalkındırmak ve enerji darboğazına çözüm bulmak için Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) hazırlandı.

1960-1970 arasında sanayileşmeyi amaçlayan ve “ithal ikameci kalkınma” adı verilen bir modelle tüketim mallarının üretimini sağlayacak makinelerin ithalatına önem verildi. Demir, çelik, çimento, kâğıt ve petro-kimya üretiminde büyük artış oldu.

Bu yıllarda Avrupa’ya çalışmaya giden işçilerin ülkeye yüksek miktarlarda döviz yollamasıyla da ekonomik canlılık yaşandı. 1970’lerde ileri ithal ikameci model ile başta otomobil olmak üzere buzdolabı, televizyon ve çamaşır makinesi üretilmeye başlandı.

13 Aralık 1966’da piyasaya çıkan, orta sınıfın simgesi olan yeni otomobil Anadol

1966’da piyasaya sürülen Anadol marka otomobilden sonra 1971’de kurulan Türk Otomobilleri Fabrikası Anonim Şirketi (TOFAŞ), Bursa’da FIAT lisansıyla “Murat 124” tipi otomobiller üretmeye başladı.

Teknoloji ithaline rağmen ihracatın artırılamamış olması, 1973’teki petrol krizinin etkisi, 1974’teki Kıbrıs Barış Harekâtı ve haşhaş ekimi nedeniyle ABD tarafından uygulanan ambargo gibi nedenler büyümeyi yavaşlattı. Temel gıda maddelerinin üretim ve dağıtımında yaşanan sorunlar, ülke genelinde alışveriş kuyruklarına ve karaborsalara neden oldu. Arka arkaya kurulan Demirel ve Ecevit başkanlığındaki koalisyon hükûmetleri soruna çözüm bulamadı. 1980’de hazırlanan 24 Ocak Kararları ile karma ekonomiden serbest ekonomiye, ithal ikameci modelden ihracata dayalı ekonomik modele geçildi.

Yorum yapın