Tarımsal faaliyetler açısından farklı özelliklere sahip olan Fransa ve Somali karşılaştırıldığında şu sonuçlara ulaşılabilir:
Tarımsal Faaliyetler Açısından Fransa
Fransa, Batı Avrupa’da yer alan bir ülkedir. Ülkenin doğusunda İtalya, İsviçre ve Almanya; kuzeydoğusunda Lüksemburg ve Belçika; batısında İspanya, Andora ve Atlas Okyanusu, kuzeyinde ise Manş ve Kuzey denizleri bulunur (Harita 3.9).
Büyük bölümü ova, plato ve alçak tepelerden oluşan Fransa’nın güneyi ve doğusunda dağlar uzanır. Ülkede 4807 metre ile Batı Avrupa’nın en yüksek zirvesi olan Mont Blanc (Mant Blank) yer alır.
Fransa’da ılıman okyanusal, ılıman karasal, yüksek dağ ve Akdeniz iklimleri görülmektedir. AB’nin kurucu ülkelerinden olan Fransa, aynı zamanda Avrupa’nın en önemli tarım ürünü ihracatçılarındandır.
Fransa’nın ekonomisi büyük oranda hizmetler ve sanayi sektörüne dayanır. Birleşmiş Milletler 2015 yılı verilerine göre ülke nüfusunun %2,7’si tarım sektöründe çalışmaktadır.
Yüz ölçümü 543 945 km² olan Fransa topraklarının %52,46’sı, tarımsal faaliyetler için uygun arazilerden oluşur (Harita 3.11). Ancak sahip olunan arazinin %35,5’inin ekili olduğu ülkede buğday, arpa, şeker pancarı, mısır, üzüm, elma ve patates yetiştirilir. Arazisinin %16,9’u mera ve çayırlardan oluşan Fransa’da hayvancılık faaliyetleri, daha çok ahır hayvancılığı şeklinde yapılmaktadır. Orman alanları ise ülke arazisinin %31’ini kaplar (Grafik 3.5).
Birleşmiş Milletler Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre Fransa’da 2016 yılında en fazla yetiştirilen ürün 33,7 milyon tonla şeker pancarı olarak tespit edilmiştir. Bu ürünü buğday, mısır, arpa, patates ve üzüm izlemektedir (Grafik 3.7). Fransa’da tarım entansif yöntemlerle yapıldığı için Fransa’da birim alandan elde edilen verim yüksektir.
Entansif tarım yöntemlerinin uygulandığı Fransa’da tarımsal üretimde doğadaki şartların etkisi azdır. Tarımsal alanlarda düzenli bir şekilde sulama yapıldığı için üretim miktarlarında büyük dalgalanmalar görülmez.
Tarımsal üretimde olduğu gibi hayvancılıkta da entansif yöntemlerin uygulandığı Fransa’da hayvansal ürünlerden elde edilen verim de yüksektir. Irk ıslahı, yemleme, besicilik, aşı ve ilaç programları gibi yöntemler sayesinde birim hayvandan elde edilen et ve süt verimi fazladır. Balıkçılığa elverişli bir konumda bulunan ülkede modern yöntemlerle balıkçılık yapılmaktadır.
Tarımsal Faaliyetler Açısından Somali
Somali, Afrika’nın en doğu ucunda yer alan bir ülkedir. Ülkenin kuzeybatısında Cibuti, güneybatısında Kenya, kuzeyinde Aden Körfezi ve Yemen, doğusunda Hint Okyanusu, batısında ise Etiyopya yer alır (Harita 3.10). Arazisi genel olarak plato ve düzlüklerden oluşan ülke, Afrika’nın en uzun sahil şeridine sahiptir.
Ülkenin en yüksek noktası, 2407 metre ile Shimber Berris (Şimbır Beris) Zirvesi’dir. Kurak ve sıcak tropikal iklime sahip olan Somali’de yıllık ortalama sıcaklık 27 °C, yıllık ortalama yağış miktarı da 300-500 mm arasındadır.
Somali’nin ekonomisi büyük oranda tarım ve hayvancılığa dayanır. Birleşmiş Milletler 2015 yılı verilerine göre nüfusun %65’i tarım sektöründe çalışmaktadır.
Yüz ölçümü 637 657 km² olan Somali topraklarının %70,3’ü tarım ve hayvacılık faaliyetleri için uygundur (Harita 3.12). Ekili alanların %1,8 oranında olduğu ülkede şeker kamışı, mısır, susam, domates, süpürge otu, sebze ve meyve yetiştirilmektedir.
Mera ve çayırların %68,5’lik alan kapladığı Somali’de hayvancılık faaliyetleri mera hayvancılığı, kısmen de göçebe olarak yapılmaktadır. Orman alanları ülke arazisinin %10,1’ini oluşturmaktadır (Grafik 3.6).
Birleşmiş Milletler Dünya Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine göre Somali’de 2016 yılında en fazla yetiştirilen ürün 210 bin tonla şeker kamışı olarak tespit edilmiştir. Bu ürünü taze meyve ve sebzeler, süpürge otu, mısır, susam ve domates izlemektedir (Grafik 3.8). Somali’de tarım ekstansif yöntemlerle yapıldığı için birim alandan elde edilen verim düşüktür.
Tarım faaliyetlerinin ekstansif yöntemlerle yapıldığı Somali’de doğadaki şartların üretim üzerinde etkili olduğu söylenebilir. Yağışın yetersiz olduğu dönemlerde düzenli sulama yapılamadığı için tarımsal üretim düşüktür. Bu nedenle tarım ürünlerine dönük üretim miktarlarında yıldan yıla büyük dalgalanmalar görülebilir.
Benzer şekilde hayvancılık faaliyetleri mera ve çayırlarda geleneksel yöntemlerle yapılmaktadır. Bu da birim hayvandan elde edilen et ve süt veriminin düşmesine neden olur. Somali, uzun bir sahil şeridine sahip olmasına rağmen ülkede balıkçılık yeterince gelişmemiştir.
Aşağıdaki tabloda Somali ve Fransa ile ilgili 2015 yılına ait bazı bilgiler verilmiştir (www.mfa.gov.tr).
|
Ülkeler |
Kırsal Nüfus (%) | Tarımda Çalışan Nüfus (%) | GSYİH
(Milyar Dolar) |
Tarımdan Elde Edilen Gelir (Milyar Dolar) | Tarımın GSYİH Oranı (%) |
| Somali | 60,4 | 65 | 6,2 | 3,7 | 60,2 |
| Fransa | 20,4 | 2,7 | 2400 | 38,4 | 1,6 |