Şehir; fiziki, ekonomik ve sosyal nitelikleri açısından kırsal yerleşmelerden farklıdır.
Herhangi bir yerleşim biriminde sanayi, ticaret, turizm ve bankacılık gibi tarım dışı faaliyetlerin gelişmesine bağlı olarak çeşitli fonksiyonlar oluşmaya başlar. Şehirler, birden fazla fonksiyonun bir arada yürütülmesine bağlı olarak çok sayıda insana iş imkânı sağlar.
Bu nedenle şehirlerde nüfus sayısı ve yoğunluğu fazladır. Çalışanların büyük çoğunluğu sanayi, ticaret, eğitim, sağlık, ulaşım gibi tarım dışı faaliyet alanlarında çalışır. Şehirler, içinde yaşayan insanların ihtiyaçlarının tamamına yakınını karşılarken çevresi ile etkileşim hâlinde olup çevresine çeşitli hizmetler sunar.
Şehir yerleşmelerinde binalar kırsal alanlardaki binalara göre daha sık, çok katlı ve sayıca fazla olup genellikle belli bir plana göre inşa edilmiştir (Görsel 2.22).
İklim ve yeryüzü şekillerinin tarıma elverişli olduğu alanlardaki bazı yerleşmeler gelişerek zamanla şehirlere dönüşmüştür. Tarımsal alanda kullanılan tarım aletleri ve makineler işsizliğe neden olmuş ve daha büyük yerleşim yerlerine göçü hızlandırmıştır.
Ayrıca ürünlerin pazarlanması için yapılan çalışmalar ile bazı tarım ürünlerinin sanayi ham maddesi olarak değerlendirilmesi, verimli tarım alanları yakınlarında bazı yerleşmelerin şehir hâlini almasını sağlamıştır (Görsel 2.23).
Şehirler genellikle sanayi faaliyetlerinin yoğun olduğu yerleşmelerdir. Böylece sanayinin geliştiği yerleşmeler insanlar için yeni iş imkânları oluşturur. Sanayinin geliştiği bu tip yerleşmeler, iş imkânları fazla olduğu için insanları kendine çekmiş ve hızla nüfuslanmıştır.
Sanayi faaliyetlerinin yüksek gelir sağlaması ile hızla şehirleşme gerçekleşmiştir. Sanayileşme nedeniyle şehirleşmenin başladığı ilk ülke İngiltere olmuştur. Dünyanın diğer alanlarında da genellikle sanayileşme ile şehirleşme eş zamanlı gelişmiştir (Görsel 2.24).
Ulaşım, yerleşmelerin dağılışını ve gelişmesini etkileyen önemli faktörlerdendir. Günümüzde olduğu gibi geçmişte de ulaşım imkânlarının iyi olduğu yerleşmeler gelişerek şehirlere dönüşmüştür.
Kara, demir ve hava yollarındaki gelişmeler ile ulaşım araçlarındaki teknolojik gelişmeler şehirlerin ticaret alanını genişletmiştir. Önceleri yakın çevrede yaşayanların ihtiyaçlarını karşılamak için üretim yapan kuruluşlar ticaret alanlarını genişleterek büyümüş, bu durum istihdamı artırarak şehirlerin gelişmesini ve büyümesini sağlamıştır (Görsel 2.25).
Turizm faaliyetlerinin yaygınlaşması da yerleşmelerin kurulup gelişmesine olumlu katkı sağlar. Turizm faaliyetlerin geliştiği yerleşmelerde mevsime göre nüfus sayısı büyük oranda değişir (Görsel 2.26).
Etrafındaki yerleşmelere göre çekim alanı oluşturan yerleşmeler eğitim imkânı açısından gelişir. Eğitim ile şehirleşme arasında karşılıklı bir ilişki vardır. Eğitim imkânları arttıkça şehir daha fazla insanı kendine çeker. Eğitim seviyesi arttıkça yeni iş olanakları ve fırsatlar ortaya çıkar. Bütün bunlar yerleşmelerin gelişmesine katkı sağlar.
Sosyal faaliyetlerin geliştiği yerleşmeler, tiyatro ve sanatsal aktivitelere katılmak isteyen insanlar için çekim merkezi oluşturur. Bu merkezlere gelen nüfus, şehirleşmeyi hızlandırır (Görsel 2.27).
Madenlerin işletilmesi eski yerleşmelerin gelişmesini sağladığı gibi yeni yerleşmeler kurulmasını da sağlamıştır. Maden işletmelerinin çevresinde yeni iş imkânlarının ortaya çıkmasıyla yerleşmeler kurulup gelişir. Madenlere bağlı yerleşmeler çevre durumuna göre maden işletmesinin kapanması ile önemini kaybedebilir (Görsel 2.28).
