Göçebe yaşam tarzında avcılık ve toplayıcılıkla uğraşan insanların geçmişten bugüne üretime yönelik en önemli ekonomik faaliyeti tarım olmuştur.
Toprak yeryüzünün en önemli kaynaklarından biridir. Toprakta besin maddeleri ve bazı sanayi ürünlerine ait ham maddenin karşılandığı tarımsal etkinlikler yapılır. Bu nedenle tarım faaliyetleri, ülke ekonomileri için oldukça önemli bir yere sahiptir. Ancak tarımsal faaliyetlerin yapılış şekli, ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre farklılık göstermektedir.
Az gelişmiş ülkelerde daha çok temel ihtiyaçları karşılamaya yönelik olan tarım, ekstansif (geleneksel) yöntemlerle yapılır (Görsel 3.37). Bu tür ülkelerde genellikle doğa koşullarına bağlı olarak yapılan tarımsal üretimde yıldan yıla dalgalanmalar görülür. Bu nedenle ihtiyacın karşılanamadığı bazı yıllar tarım ürünleri ithal edilmektedir.
Tarım topraklarının bakımsız olduğu az gelişmiş ülkelerde tarımda sulama, gübre ve ilaç kullanımı azdır. Makineden çok insan ve hayvan gücünün kullanıldığı bu ülkelerde tarımsal verim yeterli değildir. Benzer şekilde hayvancılıktan elde edilen verim de düşüktür.
Doğa koşullarının uygun olduğu bazı ülkelerde tarım ürünleri daha kolay yetiştirilebilmektedir. Bu kolaylıkların az gelişmiş ülke ekonomilerine önemli katkı sağladığını söylemek mümkündür.
Az gelişmiş ülkelerde tarım sektöründe çalışan nüfus diğer sektörlerden fazla olmasına rağmen tarımdan elde edilen gelir azdır. Afganistan, Nijer, Surinam, Uganda, Kenya, Sudan gibi az gelişmiş ülkeler, ekstansif tarım yöntemlerinin yapıldığı ülkelere örnek verilebilir.
Gelişmiş ülkelerde tarımsal faaliyetler, ülke ihtiyacını karşılamasının yanı sıra sanayi ham maddesi elde etmek veya ihracat amacıyla yapılır. Bu tür ülkelerde tarım entansif (modern) yöntemlerle yapılır (Görsel 3.38). Bu yöntemle tarımsal alanlardan üst düzeyde verim elde edilebilmektedir.
Benzer şekilde hayvancılıktan elde edilen verim de fazladır. Doğa koşullarının etkisinin daha az olduğu entansif yöntemde tarımda kaliteli tohum, sulama, gübre ve ilaç kullanımı kontrollü ve planlı bir şekilde yapılır.
Tarımda makine kullanımının fazla olduğu gelişmiş ülkelerde hem insan gücüne duyulan ihtiyaç hem de tarım sektöründe çalışanların oranı azdır. Tarımdan elde edilen gelir ise az gelişmiş ülkelere göre daha yüksektir. ABD, Hollanda ve Fransa gibi gelişmiş ülkeler entansif tarım yöntemlerinin uygulandığı ülkelere örnek verilebilir.
Tarımsal faaliyetler açısından farklı özelliklere sahip olan Fransa ve Somali karşılaştırıldığında şu sonuçlara ulaşılabilir:
>>Tarımsal Faaliyetler Açısından Fransa ve Somali Karşılaştırması (Okumak için yazıya tıklayın)