Hasan Ali Yücel 1897 yılında İstanbul’da doğmuştur. İlk, orta, lise ve üniversite eğitimini İstanbul’da tamamlamıştır. Üniversite eğitimini Darül Muallimin-i Aliyenin (Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi) Felsefe Bölümünde bitirmiş ve İstanbul’da çeşitli okullarda felsefe öğretmenliği yapmıştır (Görsel 5.8).
Hasan Ali Yücel’in felsefesi; hürriyet, eğitim ve hümanizm kavramları üzerine kuruludur. Hürriyeti, insan ve toplum için “bir ideal, kavuşulacak bir yer, bir hedef” olarak belirler. Hürriyetten ancak insanın kendi başına düşünmeye başlamasıyla bahsedilebilir. Ona göre hürriyet “bir düşünüş, bir farkına varma ve bir anlayış” olma özelliği taşır. Eğitim sistemi ilk olarak insanın kendi başına düşünmesine olanak tanımalıdır.
Yücel, hürriyet olmayan yerde insanın karakterinin gelişmeyeceğini ifade ederken bireyin hürriyetini öne çıkarır. “Hava küreden kendimizi nasıl soyutlayamaz isek cemiyetten de kendimizi ayrı tutamayız.” derken insanın hürriyetinin tamamlanmasında toplumun ve devletin önemini vurgular. Öyle ki hürriyetin kullanımında şu ayrıma yönelir: “Hürriyet iki tat arasındadır.” ve bu iki tat karşısındaki tutumu “hoşlanma durumunda itaat, hoşlanmadıklarından eleştiri ve kabul etmeme”dir. İşte bu noktada bireyin toplumla bağlılığı, uyumu ve dengesi esas alınır.
Hasan Ali Yücel’in düşüncelerinde hürriyeti isabetli anlamak ve kullanmak meselesi eğitim ve hümanizmin temeli olan insana saygıdan geçer. Bu şartların sağlandığı ülkede her türden düşünceye mensup insan, bir arada uyum içinde yaşayabilir. Hümanizm, insanlar arasında elitleşme ve ayrışmayı kaldırmalı aksine halka, onun eğitimine ve hürriyetine temas eden bir anlayışı filizlendirmelidir. Özetle düşünürün hürriyete ilişkin birey ve toplumu sentezleyen, eleştirel ve hümanist bir tavır sergilediği görülür.
Hasan Ali Yücel’in “Felsefe Elifbası”, “Mantık”, “Hürriyet, Gene Hürriyet”, “Türkiye’de Ortaöğretim”, “Goethe: Bir Dehanın Romanı” adlı eserlerinin yanında dil, kültür ve tarih üzerine çeşitli eserleri bulunmaktadır. Millî Eğitim Bakanlığı görevini yürüttüğü dönemde tercüme bürosu kurdurmuştur. Felsefe ve edebiyat alanlarında çeviri yapmıştır.