Eriyen kar ve buzların yanı sıra yağışlarla veya kaynak suları ile beslenen, bir yatak boyunca eğime bağlı olarak sürekli veya belli bir dönem akan sulara akarsu denir. Akarsular, yeryüzündeki tatlı yüzey sularının %2’sini oluşturur.
Akarsuyun doğduğu yere akarsu kaynağı, döküldüğü yere akarsu ağzı, kaynağından ağzına kadar içinde aktığı çukurluğa akarsu yatağı denir. Akarsuyun kolları ile birlikte sularını topladığı alana akarsu havzası, akarsu havzalarını birbirinden ayıran sınıra da su bölümü çizgisi adı verilir (Görsel 1.84).
Sularını deniz veya okyanuslara ulaştırabilen akarsular açık havza, çeşitli nedenlerden dolayı (iklim, yeryüzü şekilleri vb.) ulaştıramayan akarsular da kapalı havza özelliği gösterir. Örneğin Çoruh Nehri Karadeniz’e döküldüğü için açık, Aras Nehri ise Hazar Gölü’ne döküldüğü için kapalı havza özelliğindedir (Harita 1.14).
Akarsu yatağının herhangi bir kesitinden bir saniyede geçen su miktarına akım (debi) denir. Akarsuların debisi; iklim, yağış türü ve miktarı, buharlaşma, yatak eğimi, kar ve buz erimeleri, kaynakların etkisi, toprak ve kayaçların geçirimlilik durumu, yeryüzü şekilleri ve insan etkisi gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir (Tablo 1.2).
Tablo 1.2: Dünyadaki Bazı Akarsuların Debileri
| Akarsular | Debi (m3/saniye) |
| Amazon | 120 000 |
| Kongo | 75 000 |
| Brahmaputra | 25 000 |
| Nijer | 25 000 |
| Ganj | 13 000 |
| Tuna | 6240 |
| Dicle | 1500 |
| Fırat | 1200 |
Akarsuyun akım miktarının yıl içinde gösterdiği değişmelere rejim denir. Akım miktarı yıl içinde fazla değişkenlik göstermeyen akarsular düzenli rejime sahiptir (Grafik 1.2). Ekvatoral iklim bölgesinde yer alan Amazon ve Kongo nehirleri düzenli rejime sahip akarsulara örnek verilebilir.
Akımı yıl içinde büyük değişiklikler gösteren akarsular da düzensiz rejime sahiptir (Grafik 1.3). Bu tür akarsulara muson iklim bölgesinde yer alan Ganj ve İndus nehirleri örnek verilebilir. Bir akarsuyun rejimini bulunduğu bölgenin yağış rejimi başta olmak üzere yağış şekli, buharlaşma şartları, havzasının genişliği, bitki örtüsü ve üzerinde kurulan barajlar etkiler.
Kaynak çeşitliliği açısından akarsular, iklim şartlarına bağlı olarak yağmur sularının yanı sıra kar ve buz erimeleriyle beslenebildiği gibi kaynak ve göl sularıyla da beslenebilir. Yağmur sularıyla beslenen akarsuların rejimi o bölgenin yağış rejimine paralellik gösterir. Yağışlı dönemlerde yükselen su seviyesi kurak dönemlerde düşer.
Kar sularıyla beslenen akarsularda ise su seviyesi, karların erimesine bağlı olarak ilkbahar sonları ile yaz başlarında yükselirken kış aylarında düşer. Kaynak suları ile beslenen akarsuların debileri, kaynağın özelliğine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Göl suları ile beslenen akarsuların akımı da göl sularındaki seviye değişimine bağlıdır. Göldeki su seviyesinin artmasıyla akım artarken su seviyesinin düşmesiyle de akım azalır.
Havzası geniş olan akarsular, birden fazla kaynaktan beslenebildiği için karma rejimli akarsular olarak adlandırılır. Nil, Amazon ve Mississippi gibi nehirler karma rejimli akarsulara örnek verilebilir.