Türkiye’nin Yer Altı Suları ve Kaynakları

Türkiye’de alüvyal ve karstik alanlar, geçirimli arazi özelliklerinden dolayı yer altı suları bakımından zengindir. Yer altı suları, yağış miktarı ile yüzey sularının yetersiz olduğu alanlarda (özellikle Konya Ovası) büyük bir öneme sahiptir.

Türkiye’de kaynaklar; pınar, göze, memba, eşme bulak gibi yöresel isimlerle de anılır. Yer altı sularının vadi yamaçlarından yüzeye çıkmasıyla oluşan vadi (yamaç) kaynakları ülkemizde yaygın olarak görülür. Özellikle Batı Toroslar’da yaygın olarak bulunan karstik kaynakların suları soğuk ve kireçlidir.

Artezyen kaynaklar da iki geçirimsiz tabaka arasında sıkışmış olan yer altı sularının sondaj veya başka yollarla yüzeye çıkması sonucu oluşur (Görsel 1.104). Türkiye’de oldukça yaygın olan artezyen kaynaklara daha çok Ergene, Bursa, İnegöl, Eskişehir, Konya, Malatya, Erzurum ve Gediz ovalarında rastlanır.

Görsel 1.104 Artezyen sondajı çalışması

Türkiye’de sahip olunan arazi özelliklerinden dolayı fay kaynakları oldukça yaygındır (Harita 1.16). Suların sıcaklığı, geldiği fay kaynağının derinliği ile doğru orantılıdır. Suları yüksek sıcaklıkta olan fay kaynaklarına kaplıca, ılık olanlarına da ılıca denir (Görsel 1.105). Fay kaynaklarının yaygın olduğu ülkemizin çoğu bölgesinde kaplıcalara rastlamak mümkündür.

Görsel 1.105 Sıcak su kaynağı
Görsel 1.105 Sıcak su kaynağı

Türkiye’de yer alan başlıca kaplıca merkezleri şunlardır: Bursa, Balıkesir, Yalova ve Adapazarı çevresi (Güney Marmara); İzmir, Denizli, Kütahya, Aydın ve Afyon çevresi (Batı Anadolu); Ankara, Yozgat, Niğde ve Kırşehir çevresi (İç Anadolu); Mersin, Adana ve Hatay çevresi (Güney Anadolu); Diyarbakır ve Mardin çevresi (Güneydoğu Anadolu); Erzurum, Bingöl ve Ağrı çevresi (Doğu Anadolu); Amasya ve Tokat çevresi (Kuzey Anadolu).

Harita 1.16 Türkiye’de yer alan fay kaynakları (MTA, 2017)
Harita 1.16 Türkiye’de yer alan fay kaynakları (MTA, 2017)

Yorum yapın