Türkiye, zengin bitki çeşitliliğine sahip olan dünyanın sayılı ülkelerinden biridir. Ülkemiz, sahip olduğu yaklaşık 12 000 bitki türüyle Avrupa Kıtası’nın tamamında görülen bitki türlerine yakın bir çeşitliliği barındırmaktadır.
Bu zenginlikte iklim çeşitliliği, kısa mesafelerde değişen yeryüzü şekilleri, coğrafi konum, jeolojik zamanlar boyunca görülen iklim değişiklikleri ve toprak türleri gibi faktörler etkili olmuştur.
Ayrıca son yıllarda yapılan çalışmalarla bugüne kadar bilinmeyen çok sayıda bitki türü bu çeşitliliğe eklenmiştir.
Yeryüzünün belirli bir bölgesinde yaşayan ve başka sahalarda rastlanmayan bitki türlerine yerli (endemik) bitki denir. Ülkemizdeki bitki türlerinin yaklaşık üçte biri (3700 civarı) endemik olup en fazla çeşitlilik Toros Dağları’nda bulunmaktadır.
Ülkemizde yer alan başlıca endemik bitki türleri şulardır:
- Köyceğiz Gölü çevresinde sığla (günlük) ağacı (Görsel 171)
- Datça ve Teke Yarımadası’nda Datça hurması
- Kazdağları’nda Kazdağı göknarı
- Göller Yöresi’nde kasnak meşesi
- Kastamonu ve Yozgat çevresinde ispir meşesi
- Rize’de (Anzer Yaylası) Anzer çayı
- Safranbolu çevresinde safran otu
- Erzurum’da (Karayazı) ters lale
Geçmiş jeolojik dönemlere ait iklim koşullarında yaşamış olan bitki türlerinden bazıları, günümüz iklim koşullarına da uyum sağlayarak varlığını sürdürebilmektedir. Bu bitkilere kalıntı (relikt) bitkiler denir.
Örneğin Kuvaterner’de günümüzden daha ılıman iklim koşullarına sahip olan Toros Dağları’nda kestane, kayın ve ıhlamur gibi nem isteği fazla olan ağaçlar geniş yer kaplamaktaydı. Günümüzde daha sıcak iklim şartlarına sahip olan bu dağlarda yer yer bu ağaçların kalıntılarına rastlanmaktadır.
Sahip olduğumuz başlıca kalıntı bitkiler ve bunların görüldüğü yerler; kayın ağacı (Amanos Dağları ve Murat Dağı), sığla ağacı (Köyceğiz Gölü çevresi), sedir ağacı (Kelkit Çayı Vadisi), ıhlamur ağacı (Bey Dağları), kocayemiş ve sandaldır (Çoruh Vadisi).
>>Türkiye’de Bitki Toplulukları