Türkiye’de Ayçiçeği, Zeytin, Fındık, Yer Fıstığı, Soya Fasulyesi Üretimi

Ayçiçeği, ülkemizin en önemli yağ bitkilerinden olup çoğunlukla yağlık olarak yetiştirilmektedir. Hemen hemen her bölgede yetişebilen bu ürün, tanelerinin içerdiği kaliteli ve yüksek orandaki yağ açısından önemlidir (Görsel 2.83).

Görsel 2.83 Ayçiçeği tarlası
Görsel 2.83 Ayçiçeği tarlası

Ayçiçeği, Türkiye’de yağlı tohumlu bitkiler içerisinde ekim alanı ve üretimi bakımından birinci sırayı almakta ve bitkisel yağ tüketiminin yaklaşık %50`sini karşılamaktadır. TÜİK verilerine göre 2016 yılında Türkiye’de 616 780 hektar ekimin yapıldığı ayçiçeğinden 1 500 000 ton ürün elde edilmiştir. Tekirdağ ve Edirne yaygın şekilde yetiştirilir.

Zeytin, Akdeniz ikliminde yetişebilen en önemli tarım ürünlerinden biridir. Ana yurdu Doğu Akdeniz kıyıları olan bu ürün, hem sofralık hem de yağlık olarak üretilmektedir. Son yıllarda dünyada sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlıklarının yanında uzun yaşama olan ilginin daha da artması, insanların zeytin ve zeytinyağı tüketimini artırmıştır.

TÜİK verilerine göre 2000’li yılların başında 100 milyon olan Türkiye’deki zeytin ağacı varlığı, son dönemlerdeki dikimlerin etkisi ile 2014/15 sezonunda yaklaşık 169 milyona yükselmiştir.

Son 5 yıla bakıldığında zeytinyağı üretimindeki ortalama yaklaşık 170 bin ton, sofralık zeytin üretimindeki ortalama da 527 bin tona ulaşmıştır. Aydın, İzmir, Muğla, Balıkesir, Bursa, Manisa, Çanakkale, Gaziantep ve Mersin zeytin üretiminde ön plana çıkan iller arasında yer almaktadır.

Fındık, Türkiye’nin dünyada söz sahibi olduğu ürünlerin başında gelmektedir. Yetişme şartları, Karadeniz ikliminin özelliklerine uyum sağlamıştır. Fındık; başta Ordu, Giresun, Sakarya, Düzce, Samsun ve Trabzon olmak üzere Karadeniz’e kıyısı olan birçok ilde yetiştirilmektedir (Harita 2.12).

Bu ürün; yemiş olarak tüketilmesinin yanında pastacılık, helvacılık, tatlıcılık ve özellikle çikolata endüstrisinde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Harita 2.12 Türkiye'de fındık üretimi (TÜİK, 2016)
Harita 2.12 Türkiye’de fındık üretimi (TÜİK, 2016)

Yer fıstığı; çerezlik tüketimde, yağı bisküvi, pasta, gevrek, şekerleme yapımında; küspesi hayvan yemi olarak veya suni tahta yapımında kullanılmaktadır (Görsel 2.84). Yer fıstığı; başta Adana, Osmaniye ve Kadirli olmak üzere Akdeniz ve Ege kıyılarında üretilmektedir.

Görsel 2.84 Yer fıstığı
Görsel 2.84 Yer fıstığı

Türkiye’de 1930’lu yıllarda Çorum çevresinde ekimine başlanan ve son yıllarda başta Çukurova olmak üzere Akdeniz kıyı kuşağının sulanabilen alanlarında yetiştirilen soya fasulyesi; gıda maddesi, hayvan yemi ve sanayide ham madde olarak değerlendirilmektedir (Görsel 2.85). Biodizel yakıt olarak kullanılabilmesi soya fasulyesinin önemini artırmıştır.

Görsel 2.85 Soya
Görsel 2.85 Soya
BİLGİ HAVUZU

Türkiye’de keten, kenevir, haşhaş, pirinç, tütün gibi tarım ürünleri Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının verdiği özel izin ile sadece belirli yerlerde yetiştirilmektedir.

Türkiye’de Tarım

Yorum yapın