Sovyetler Birliğinde Bulunan Yugoslavya ve Arnavutluk’un Bağımsızlık Hareketi – Soğuk Savaş Dönemi

Yugoslavya’da 1945 seçimlerini Tito önderliğindeki Halk Cephesi kazandı.

Hazırlanan anayasa ile Bosna- Hersek, Hırvatistan, Makedonya, Karadağ, Sırbistan ve Slovenya’dan oluşan Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti kuruldu. Arnavutluk’ta da 1945’te Enver Hoca önderliğinde Demokratik Cephe, Arnavutluk Halk Cumhuriyeti’ni kurdu.

Yugoslavya ve Arnavutluk, Doğu Bloku’na dâhil sosyalist iki ülke olmalarına karşın Sovyet güdümüne girmediler. Bu durumun nedenleri: Öteki Doğu Avrupa ülkelerinin aksine Nazi işgalinden Sovyet ordularıyla değil, kendi ulusal orduları ve partizan kuvvetleriyle kurtulmuş olmaları, Savaş sırasında kendi ulusal cephelerine sahip olmaları, bu nedenle iktidar olmak için Sovyet desteğine ihtiyaç duymamalarıdır.

 

Bu iki ülkenin SSCB ile sınırlarının olmaması ve Akdeniz’e kıyılarının olması coğrafi avantajlarındandır. Mareşal Tito, Cominform’un kuruluşunda Stalin’e tam destek verse de Comecon’a bağlılığı ve Sovyet ajanlarının Yugoslavya’da serbest dolaşması isteğini reddetti.

Bunun üzerine Stalin, Yugoslavya’yı Cominform’dan çıkardı. Yugoslavya, komşusu Doğu Bloku devletleriyle de anlaşamayınca Türkiye ve Yunanistan ile 1953’te Balkan Paktı’nı imzaladı. Tito, dünyanın iki kampa bölündüğü tezini reddederek üçüncü bir blokun kapitalizme hizmet edeceği görüşünün doğru olmadığını gösterdi. Hindistan lideri Nehru ve Mısır lideri Nasır ile birlikte “Bağlantısızlar Hareketi”ne öncülük etti.

Tito, Yugoslavya’da sosyalist bir sistem kurduktan sonra Bulgaristan, Romanya ve Macaristan ile çeşitli iş birliği çalışmaları yapmış ve ittifak anlaşmaları imzalamıştı. Tito, Yunanistan’ı içine alan bir Balkan Federasyonu kurmak istiyordu. Sovyetler Birliği’nde yayımlanan Pıravda Gazetesi’nin 28 Ocak 1948’de yayımladığı bir yazıda Tito’nun düşündüğü federasyonun yapay-uydurma bir yapı olacağı belirtilmişti.