Sosyal Biliş ve Etki Türleri

Sosyal etki: Bir kişinin tutum ve davranışının bir başkasının ya da başkalarının varlığıyla etkilenmesidir. Bu sosyal etkileşim nedeniyle sosyal davranış ortaya çıkar. Sosyal davranış, bireyin içinde bulunduğu toplumun beklentilerine uygun tepkilerde bulunmasıdır.

Sosyal biliş: Diğer bireyler, gruplar ve toplumlar hakkında izlenim oluşturmaktır. Kişilerin toplumsal tutum ve davranışları, bu tutum ve davranışların sözel ve yüz ifadeleri ile aktarımı, kişilerin aktarılan bu bilgileri seçme, yorumlama ve hatırlama yöntemleri sosyal bilişle ilgilidir.

Sosyal biliş türleri arasında izlenim oluşturma, yükleme, yardımseverlik ve çekicilik sayılabilir.

İzlenim oluşturma: Başkalarının birey hakkında biçimlendirdikleri izlenimlerle ilgilidir. Bireyin onlarla birlikteyken yapabileceği, yapamayacağı şeyleri düşünme ve denetim biçimidir. Bu denetim, diğer insanlarla olan ilişkilerin düzenlenmesini sağlar.

Yükleme: Eğilim ya da davranışların belli bir nedene bağlanmasıdır. İnsanlar, olayları açıklarken yükleme yapar yani olayların nedenlerini içsel ya da dışsal bir nedene yüklerler.

Yardımseverlik: Kişiye maddi ya da manevi bir yük getirmesine rağmen diğerleri için gönüllü yardımlarda bulunulmasıdır.

Çekicilik: Bir bireyin başka bir birey hakkında olumlu duygu ve değerlendirmelere sahip olma eğilimidir.

Sosyal etki konuları arasında da uyum sürecinin gerçekleştiği kabul etme, benimseme, özümseme, otoriteye uyma ve itaat sayılabilir.

Kabul etme: Toplumun, grubun ya da bir bireyin değer ve inançlarının bilgi bakımından etkilenilerek benimsenmesidir.

Benimseme: Bir kanı ya da tutumu güdülenme konusu olabilecek derecede içselleştirmedir.

Özümseme: Toplumun, grubun ya da bir bireyin değer ve inançlarını kişinin irdelemeden olduğu gibi kabullenmesi sürecidir.

Otoriteye uyma: Bir kişinin davranış ve görüşlerini doğrudan ya da dolaylı bir baskı aracılığı ile değiştirmesi ve baskı yönüne doğru uyum göstermesidir. Uyum davranışının derecesi baskının şiddetine göre artar ya da azalır.

İtaat: Otorite etkisiyle bireyin davranışlarını başkaları tarafından kabul edilmek amacıyla değiştirmesidir. İtaat başkaları tarafından kabul edilmeyi, özdeşleşme değer verilen kişi ya da gruba benzemeyi, benimseme de gerçeği başkaları gibi anlamayı sağlar.

Şema: Herhangi bir şey hakkında geçmiş yaşantılara bağlı olarak oluşturulan inanç ve beklentilerdir. Birey, yeni bilgilerle karşılaştığında bunları oluşturduğu inanç ve beklentilere göre süzer, seçer ve var olan yapılar içine alarak bütünleştirir.

Yorum yapın