Yumuşama Dönemi’nin başlamasında Sovyet Lideri Kuruşçev ile 1961 ile 1963 arasında ABD başkanı olan John Kennedy’nin (Con Kenedi) politikaları etkin rol oynamıştır.
Bu dönemde iki ülke arasında uzlaşma arayışları da gerginlikler de yaşanmıştır. Kasım 1958’de SSCB’nin Berlin’deki Batılı devletlerin askerî varlıklarını geri çekmesine yönelik nota vermesi “Berlin Bunalımı”na yol açmıştı.
SSCB yönetimi, Batı Berlin’e serbest şehir statüsü kazandırılması için altı ay süre verdi. 1958’de Cenevre Toplantıları’yla başlayan Berlin’in statüsü ile ilgili görüşmeler, 1959’da ABD Başkanı Eisenhover ve Kuruşçev’in bir araya gelmesiyle devam etti.
Olumlu hava oluşunca Kuruşçev, Eisenhover’ı Moskova’ya davet etti. Paris’te bulunan Eisenhover’ın Moskova’yı ziyaret edeceği sırada ABD’nin U-2 casus uçağı Sovyet topraklarında düşürüldü, ilişkiler bozuldu ve zirve iptal oldu.
ABD, SSCB, İngiltere ve Fransa arasında 1960’daki Berlin’le ilgili Paris görüşmeleri de sonuçsuz kaldı. 1961’de Kuruşçev ile ABD’nin yeni başkanı Kennedy arasında gerçekleşen Viyana Zirvesi de gergin geçti. Bunalım, Ağustos 1961’de Doğu Almanya’nın Berlin Duvarı’nı inşa etmesiyle sonuçlandı.
NATO’nun kararlı tutumu ile SSCB’nin Berlin konusundaki katı tutumunu terk etmesi, 1963’te Moskova’da SSCB-ABD Zirvesi’nin yapılmasına ortam hazırladı.
Aynı dönemde üçüncü dünya ülkeleriyle iş birliği içinde bulunan Çin, SSCB ve ABD’nin yayılmacı politikalarına karşı çıkıyordu.
Çin yönetimi, topraklarını güneyde ABD, kuzeyde ise SSCB tehdidi altında görüyordu. Çin’in gerginlik yaşamasına rağmen Sovyetlerle ittifak yapabileceğini düşünen ABD Başkanı Richard Nixon (Riçırd Niksın), 1968’de Asya politikasında değişime gitti. Yeni Asya Stratejisi’yle ilgili yaptığı ilk açıklaması da Çin ile diyalog kurulması yönünde oldu.
Nixon’ın bu yapıcı yaklaşımı Çin’de karşılık buldu. ABD Başkanı Nixon’ın ulusal güvenlik danışmanı Henry Kissinger, 1971’de Çin’e bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyaret iki ülke ilişkilerinin normalleşmesi yolunda ilk adımı oluşturdu.
ABD’nin askerlerini Güney Vietnam’dan çekmesi ve Çin ile ticari ilişkileri başlatması yakınlaşmayı hızlandırdı. 1971’de ABD, Çin’in BM’ye üye olmasında etkili oldu.
|
|
| Amerikan masa tenisi takımı, Çin Hükûmeti’nin daveti üzerine Nisan 1971’de Pekin’de yapılan turnuvaya katıldı. Amerikan masa tenisi takımı, 14 Nisan’da da Çin Başbakanı Çu En Lay tarafından kabul edildi. Aynı günlerde ABD Başkanı Nixon da Çin’e yirmi yıldır uygulanan ticari ambargoyu kaldırdığını açıkladı. Tarihe “Ping Pong Diplomasisi” olarak geçen bu adımlarla birlikte Çin ile Amerika arasındaki buzlar erimeye başladı. Bu sürecin ardından yaşanan en önemli gelişme, Nixon’ın 1972’de Çin’e ziyareti oldu. Böylece uluslararası politikada yeni bir sayfa açıldı. |