Soğuk Savaş Döneminde Sovyetler Birliği ile Çin İlişkileri Nasıldı?

Çin’de 1945-1949 arasında Mao liderliğindeki Çin Komünist Partisi (ÇKP), Milliyetçi Gomindang ile yaşadığı iç savaşı kazandı.

1 Ekim 1949’da Mao liderliğinde Çin Halk Cumhuriyeti kuruldu. Eski rejim yanlıları Tayvan (Fornoza) Ada’sına sığınarak orada Milliyetçi Çin Cumhuriyeti’ni kurdular. ABD ve öteki Batılı ülkeler, Tayvan’da kurulan Milliyetçi Çin Cumhuriyeti’ni devlet olarak tanıdılar.

Çin lideri Mao

Birleşmiş Milletlerdeki Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesinden biri, Tayvan Ada’sındaki Çin Hükûmeti’ydi. 1971’de Mao’nun kurduğu Çin Hak Cumhuriyeti, BM’ye kabul edildi. Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulması, dünya güçler dengesini de etkiledi.

Çin, SSCB ile ilişkilerini güçlendirmeye önem verdi. ABD’nin Çin Halk Cumhuriyeti yerine, Tayvan’daki devleti tanıması da Çin’i Sovyetlere daha çok yakınlaştırdı. Çin ile Sovyetler Birliği arasında 1950’de bir dostluk antlaşması imzalandı.

Aynı yıl başlayan Kore Savaşı sırasında Çin-Sovyet yakınlaşması daha da arttı. Kurulan iyi ilişkiler; Çin’in dış politikada Sovyetlerden bağımsız politika izlemeye başlaması, ABD ile SSCB arasında başlayan yumuşama ve Çin ile Sovyetler arasındaki Mançurya, Moğolistan, Vietnam ve Hindistan üzerinde başlayan mücadele nedenleriyle yerini ayrılıklara bıraktı.

Çin, 1956 ve 1961’de Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin benimsediği “barış içinde bir arada yaşama” politikasına emperyalizm döneminde kapitalist ülkelerle barışın olamayacağı tezini ileri sürerek karşı çıkmıştır.

Çin daha çok Üçüncü Dünya Ülkeleri’ne yakın politikalar izledi ve işçi sınıfının gelişmediği köylü ağırlıklı ülkelerde farklı bir sosyalizm konusunda örnek olmaya çalıştı. Çin’de komünistler Çin toplumunu değiştirmek ve devrimi sürekli ayakta tutmak için “Kültür Devrimi” hareketini başlattılar.

Bunun için gençler silahlandırıldı, “Kızıl Muhafızlar” adıyla ülkeye yayıldılar. Ancak hareket başarılı olamadı; tam tersine ülkede anarşiye ve kargaşaya yol açtı. 1965 sonlarında başlatılan Kültür Devrimi, Mao’nun da kontrolünden çıkıp sokağın kontrolüne girdi. Ancak 1968’de ülke kargaşadan kurtulup sokak kontrol altına alınabildi.

Yorum yapın