Türk milletinin tarih sahnesinden silinmeye çalışıldığı bir dönemde, belki pek çok devlet adamının aklına dahi getiremeyeceği, gündemine almayacağı eğitim konusunu Mustafa Kemal memleket için önemli bir konu olarak görmekteydi.
Bu nedenle Eskişehir-Kütahya Savaşları devam ederken 16-21 Temmuz tarihleri arasında Ankara’da Darülmuallimin (Erkek Öğretmen Okulu) konferans salonunda 180 kişinin katılımı ile bir toplantı düzenlendi.
Millî Mücadele sürerken böyle bir kurultayın düzenlenmesi, yeni kurulacak devletin eğitim ve kültüre verdiği önemi göstermesi bakımından son derece önemlidir. Atatürk, milletlerin geri kalmasının önemli nedeni olarak eğitimdeki başarısızlığı görmüştür.
Bu nedenle Türk milletini çağdaş uygarlık seviyesinin üzerine çıkarmak için millî ve çağdaş eğitime büyük önem vermiştir. Atatürk’e göre eğitim, millî ve çağdaş olmalıdır. Millî değerlerden yoksun bir eğitim, millî birlik ve beraberliğin kurulmasını da zorlaştırır.
Atatürk, ülkemizin kalkınması için eğitim alanında yeniliklerin yapılmasını zorunlu görmüştür. Bu nedenle Kurtuluş Savaşı sırasında bile Maarif Vekâleti’ne (Eğitim Bakanlığı) o günün şartları içerisinde oldukça büyük bir bütçe ayırmıştır. Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte yapılan yeniliklerden biri de harf inkılabıdır. Atatürk, yeni Türk harfl erini öğretmek için büyük gayretler göstermiştir.
Millet Mekteplerinin açılmasını sağlayarak “Başöğretmen” unvanını almıştır. Dünyada bugüne kadar, Atatürk gibi yazı tahtası başında milletine ders veren başka bir devlet adamı görülmemiştir. Atatürk’ün yaptığı bu önemli çalışmalar, onun öğreticilik yönünün en iyi örneklerindendir.
Atatürk’ün, eğitimin millî olması ile ilgili sözlerini okuyalım.
“Türkiye’nin eğitim ve öğretim siyasetini her derecesinde tam bir açıklık ve hiçbir tereddüde yer vermeyen kesinlikle ifade etmek ve uygulamak gerekir. Bu siyaset her anlamıyla millî bir nitelikte gösterilebilir.” (www.atam.gov.tr)
Mustafa Kemal, ileride uygulamaya koyacağı eğitim politikasının temel dayanaklarını yaptığı toplantıda açıklamış ve aynı zamanda işgalci güçlerin kesinlikle yenilgiye uğratılacağı haberini Türk ve dünya kamuoyuna ilan etmiştir. Toplantı bu açıdan son derece önemlidir.
Kurtuluş Savaşı devam ederken Ankara’da toplanan Maarif Kongresi’nde Mustafa Kemal Paşa’nın yapmış olduğu konuşmadan bir bölüm aşağıda verilmiştir:
“Bugüne kadar izlenen eğitim ve öğretim yöntemlerinin milletimizin gerileme tarihinde en önemli etken olduğu kanaatindeyim. Onun için bir millî eğitim programından bahsederken eski devrin batıl inançlarından, toplumsal yapımızla hiç de ilgisi olmayan yabancı fi kirlerden, Doğu’dan ve Batı’dan gelebilen tüm etkilerden tamamen uzak, millî özelliklerimizle ve tarihimizle bağdaşabilen bir kültür kastediyorum.” (www.atam.gov.tr) (Düzenlenmiştir.)
Maarif Kongresi, Atatürk’ün eğitim ve kültüre ne derece önem verdiğini göstermesi, aynı zamanda düşmanın muhakkak yenileceğinin Türk ve dünya kamuoyuna ilan edilmesi açısından son derece önemlidir.