Realizm de denilen Gerçekçilik, Neoklasizm ve Romantizme tepki olarak 19. Yüzyılda Fransa’da Gustave Courbet (Kurbe)’nin öncülüğünü yaptığı bir sanat akımıdır.
19. Yüzyıldaki sosyal ve ekonomik değişimler (pozitif bilimler, buhar makinesi, demiryolları, fabrikalar ve bütün bunlarla paralel biçimde gelişen toplumsal sınıflar) sonucunda gündelik hayattan yola çıkılarak gerçekçi eserler yaratılmıştır.
Sanatçılar bu dönemde mitolojik ve hayal içeren konular yerine yaşadıkları çağı gördükleri haliyle yansıtmayı amaçlamışlardır.
a. Genel Özellikleri
Sanat eserlerinde günlük hayatın sorunları ayrıntılarıyla anlatılmıştır. Çalışanlar çeşitli yönleriyle resimlere yansıtılmıştır.
Sanatçılar toplumda tanık oldukları sahneleri bir fotoğraf makinesi gerçekliğiyle resimlerine aktarmayı amaç edinmişlerdir.
Renkçi bir anlatımın egemen olduğu realizmde gerçek figürler kullanılmıştır.
b. Sanatçıları
GUSTAVE COURBET (Kurbe) (1819-1877):
Realizmin öncüsü Courbet, resimlerinde konu olarak köylüleri ve işçileri işlemiş bir sanatçıdır.
“Taş Kırıcıları”nda yırtık pırtık giysiler içindeki işçileri çok sıcak bir ortamda benzersiz bir canlılık ve gerçekçilik içinde göstermiştir.
Çağdaşı olan romantik akımın sanatçılarından farklı olarak görkemli sahnelerden özellikle kaçınmıştır.
Çok renkli açık bir gökyüzünün huzur verdiği “Günaydın Mösyö Courbet” adlı tablosunda sırtında çantasıyla davetli olduğu sanat koleksiyoncusu ve onun hizmetçisi ile köpeği tarafından yolda karşılanmasını resmetmiştir.
En büyük ustası Courbet’nin “Omans’da Öğle Sonu”, “Yıkanan Kadınlar”, Normandiya Kıyıları Gustave Coubert ”Buğday Eleyen Kızlar”, “Kendi Portresi”, “Ornans’ın Büyük Meşesi”, “Papağanlı Kadın” diğer ünlü eserleri içinde yer almaktadır.
JEAN FRANÇOIS MİLLET (Mik) (1818-1875):
Realizmin önde gelen temsilcilerinden Millet, resimlerinde kent dışında süregelen yaşamdan melankolik görüntüleri, işçileri ve toprak insanlarını resmederken toplumsal içerikli konulara yakınlık duyduğunu da göstermiş bir ressamdır. Millet’nin eserlerinde insan ile doğa arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır.
Mıllet’nin Fransız köylülerini çalışırken resmeden eserleri, nüfusun dörtte üçünün kent ya da kasaba dışında yaşayan bir ülkede kırsal alandaki yoksulluğu yansıtmaktadır.
Ressamın en ünlü eserlerinden “Başak Toplayanlar” (Resim 04.69) da tarlada çalışan insanlar abartısızca gerçekçi bir biçimde işlenmiştir. Tablonun önünde bulunan üç kadın hasattan artanları toplamakla uğraşırken, uzakta bereketli ürünlerle dolu diğer bir araba yoksul köylülerin içinde bulundukları zor koşullar manzara ile birlikte verilmiştir.
“Angelus” adlı tablosunda sessizliğin egemen olduğu doğa içinde patates toplayan köylü adam ve karısı görülmektedir.
Çok beğeni toplayan desenleri ile de tanınan Millet’in önemli eserleri içinde “İlkbahar” , “Uyuyan Dikişçi Kız”, “Melek” ve “Çapalı Adam” bulunmaktadır.
HONORE DAUMIER (Domye) (1808-1879):
Ressam, heykeltıraş ve karikatürcü Daumier, yaşadığı dönemin önde gelen kişilerini hicveden portreleriyle de tanınmıştır.
Resimlerindeki çizgiler sadedir.
Döneminin politik çalkantılarını yansıtmış olan Daumier’nin eserlerinde hukukçular, mahkeme salonları, suçlular, ressam atölyeleri, trenler, tramvaylar tiyatro salonları, sirk sahneleri güçlü çizgilerle canlandırılmıştır. Hemen hemen bütün resimlerinde kahverengi ve siyahın tonlarını kullanmıştır. Güncel olayları ve halkın yaşamını yakından izleyen Daumier “Baskı Koleksiyoncuları” nda bir sanat galerisinde kendini olduğundan daha bilgili gösteren iki yaşlı adam önlerindeki dosyada bulunan baskıları incelerken resmedilmiştir.
Işık ve gölgeyi mükemmel bir kompozisyon içinde veren Daumier ‘nin eserlerinden bazıları “Çamaşırcı Kadın”, “Trende Üçüncü Mevki”, “Ayaklanma”, (Resim 04.70), ”Don Kişot “ ve “Kitap Okuyan Adam” dır.
CAMILLE COROT (1796-1876):
Realizm akımının diğer önemli sanatçısı 19. Yüzyılın en büyük ressamlarından biri sayılan Camille Corot (Karo)’dur.
Gümüş renkli ışık içinde düşsel manzaralar yapmıştır. Bunlar arasından bazıları “Avray Kenti” (Resim 04.71), “Manzara” ve “Narni Köprüsü” dür.
