Rönesans’ın ne demek olduğuna, hazırlayan nedenlerin neler olduğuna ve genel özelliklerine bakalım.
a. Rönesans Nedir?
Rönesans; İtalya’da I5. yüzyılda başlayan ve 16. yüzyılda doruk noktasına ulaşan, sözcük anlamı “yeniden doğuş” (Renaissance) olan, Floransa kentinde ortaya çıkıp, daha sonraları Avrupa’nın başka ülkelerinde de görülen edebiyat, bilim, sanat alanındaki gelişmeleri içerir.
Rönesans Batı’nın görüşünü tümüyle değiştirmiş, yepyeni bir bakış açısı kazandırmıştır.
Bu dönemin sanatçıları eserlerinde eskiyi yinelemeyi değil, eski mimari elemanlardan yola çıkarak yeni eserler ortaya koymayı amaçlamışlardır.
İnsanın ön plana geçtiği bir dönem olan Rönesans, Antik Roma sanatının yeniden doğuşudur.
Rönesans’ın İtalya’da ortaya çıkışının başlıca nedeni, I5. yüzyılda ülkedeki ekonomik canlanmadır. Yeni dünya görüşünün güçlenmesinde hümanistler kadar Floransa, Cenova ve Venedikli tüccarların da büyük katkısı olmuştur.
Edebiyat, felsefe, bilim, sanat ve siyaset alanlarında Orta Çağ kavramlarının değişmesi, yeni bir dünya görüşünün değer kazanması Rönesans’la sağlamıştır. Bu yeniden buluş çağı geçmişin ve insan saygınlığının, sanatçı kişiselliğinin de yeniden ortaya çıkarıldığı bir dönemdir.
b. Rönesans’ı Hazırlayan Nedenler Nelerdir?
- Avrupa’da meydana gelen sosyal, siyasal ve ekonomik gelişmeler, hümanizma hareketlerinin başlaması,
- Unutulan Yunan ve Latin kültürlerinin önem kazanması,
- Matbaanın bulunmasıyla yeni düşüncelerin, buluşların hızla her tarafa yayılması, coğrafi keşifler sonucunda Avrupa’da sanattan zevk alan zengin bir sınıfın ortaya çıkması,
- Savaşların ve vebanın bitmesiyle nüfusun artması, kilisenin güç kaybetmesi, Fikir ve sanat adamlarını koruyan, çalışmalarına katkıda bulunan ailelerin ortaya çıkması,
- İstanbul’un fethi ile İtalya’ya giden bilginlerin birikimlerini taşımaları,
- Eski el yazmaları ve Latince eserlerin ortaya çıkarılması, İslam ülkelerindeki bilim ve sanatın gelişmesi,
- Bireysel özgürlüğün ortaya çıkması,
- Antik sanatın yeniden gündeme gelmesi için yapılan çalışmalar.
c. Rönesans’ın Genel Özellikleri Nelerdir?
- Rönesans mimarları geçmiş mimari eserleri inceleyip yararlanmışlar ve mimari elemanları yeniden yorumlamışlardır.
- Önceki dönemlerde olduğu gibi Rönesans sanatında da mimaride ilk sıradaki sanatlar içinde bulunan resim, heykel, rölyef ögeleri bütünleyici olarak düşünülmüştür.
- Malzeme olarak taş ve mermer kullanılmıştır.
- Rönesans mimarisinin özelliklerinde biri de dini mimari örnekleri arasında yer alan katedral, kilise, bazilika ve şapellerin yanı sıra köşk, saray, ev gibi sivil mimari örneklerine de yer verilmesidir. Böylece insana ve yaşadığı çevreye özen gösterildiğinin kanıtıdır.
- Yapıların cepheleri büyük bir denge içindedir. Zarif ve düzenli sütunlar, kemerler ve çeşitli dekoratif ögeler kullanılmıştır.
- Bir bütünlüğün görüldüğü yapı mekanları kare ve dikdörtgen gibi temel planlar meydana getirmiştir.
- Çatı desteği olarak tonoz tercih edilmesi, kiliselerde kubbenin vazgeçilmezliği de Rönesans mimarisinin genel özellikleri arasında sayılmaktadır.