Rönesans’la birlikte heykel öteki sanat kollarından, özellikle de mimariye bağlı olmaktan büyük ölçüde kurtarılmıştır.
Rönesans sanatında heykelin formu bir sembol olmaktan çıkmış, gerçeği anlatan bir araç haline gelmiştir.
a. Genel Özellikleri (konu ve form)
Sanatçılar insanların anatomilerini ve hareketlerini inceleyerek gördüklerini heykele dönüştürmüşlerdir. Rönesans dönemi heykelinde Tevrat ve İncil’ den alınma sahneler, melekler, azizler ve mitolojik konular öne çıkar. Soylulara ait atlı heykeller ve büstler de yapılmıştır. Heykeller binaların alınlıklarını, kiliselerin sunaklarını, sivil yapıları ve kent alanlarını süslemiştir.
Perspektifin kullanılmasıyla birlikte özellikle kalabalık heykel figürlerinde daha gerçekçi çalışmalar ortaya çıkmıştır.
Rönesans heykelinde kullanılan malzemeler mermer ve tunçtur.
b. Heykeltraşları Kimlerdir?
LORENZO GHİBERTİ (Giberti) (1378-1455):
Floransa Vaftizhanesi için yaptığı“Cennetin Kapıları” , İtalyan sanatının başyapıtlarındandır. Floransa Vaftizhanesi’nin iki kanatlı kapısında çerçeveli madalyonlar içinde dini tasvirler bulunmaktadır (Resim 04. 34).
Âdem ile Havva’nın yaratılması, günah işleme ve cennetten kovulma gibi sahnelerde Ghiberti ‘nin doğaya yaklaştığı görülmektedir. Çiçek, meyve ve çeşitli hayvanların da görüldüğü kabartmalardaki perspektif ve kendi içindeki derinlik büyük bir uyumu göstermektedir.
Ghiberti’nin “Cennetin Kapıları” dışında Or San Michele (Or Sen Mişel) Kilisesi için yaptığı “Aziz Stephanus”, sonra da“İki Aziz Heykeli” ve “Siena Kadetrali Vaftizci Kurnası” kabartmaları bulunmaktadır.
DONETELLO (1386-1466):
Eserlerinde antik heykel ve atölyesinde çalıştığı Ghiberti’den etkilenen Donetello, Rönesans’ın en büyük heykeltıraşıdır. Heykeltıraşlık çalışmalarında“Davud Heykeli”, “Gattamelata Atlı Heykeli”(Resim 04.35), Floransa Katedrali için yaptığı “Şarkıcılar Kürsüsü” en önemli eserleridir.
Davud Heykeli”nde atletik vücutlu bir genç, ağırlığını sağ bacağına vermiş; rahat bir görüntü içindedir. Gattamelata Atlı Heykeli” Rönesans’ın ilk atlı heykeli olmasının yanı sıra Donetello’nun en büyük eseri sayılmaktadır. Padova’daki heykelde atın koşum takımları ve süvarisinin silahları bütün ayrıntılarıyla işlenmiştir. Donetello, kuvvet, incelik ve sessizliği bir araya getirmiştir. Süvari ve at birbirleriyle bütünleşmiştir. Süvari sağ elindeki bir asa ile atın yanına astığı kılıcıyla arkasına bağlanmıştır. Uzun mahmuzları ise dengeyi sağlamaktadır.
“Şarkıcılar Kürsüsü”nde betimlenen çocuklar ise neşeli ve yaşam sevinci içindedirler.
BUNAROTTİ MİCHELANGELO (Mikelanj) (1445-1564):
Heykeltıraş, ressam, mimar ve şair olan Michelangelo çocuk kral “Davut Heykeli”ni yaptığında yirmi altı yaşındadır. Musa’nın Hükmü adlı heykel de eserleri arasındadır.
Heykelde mükemmel insan oranı betimlenmiştir. Anatomi alanındaki bilgisi ve ustalığını tutkuyla bağlı olduğu mermere aktarmıştır.
Michelangelo’nun konuları dini sahnelerdir. Vatikan’da bulunan Sistine Şapeli (Resim 04.36) tavan ve duvar resimlerini yapmıştır. Adem, Havva ve Nuh Tufanı’yla ilgili İncil’den alınma hikayelerden yola çıkarak yaptığı fresk, mitolojik figürlerle bezenmiştir.
Michelangelo’nun ilk çalışmaları arasında Aziz Domingo’nun mezarı için yaptığı heykel grubu ile“Bacckus”(Baküs) yer almaktadır. Sen Piyer Kilisesi için yaptığı“Pieta Heykeli”nde ise çarmıhtan indirildikten sonra Meryem’in dizlerinde yatan İsa’nın çektiği acı mükemmel şekilde yansıtılmıştır.
Sanatçı Floransa’da Laurentian Kütüphanesi, Roma’da Capitol Alanı düzenlemesi ve San Pietro’nun kubbesini yaparak mimari alanda da büyüklüğünü göstermiştir.
Guzel bir bilgi