Mondros Ateşkes Anlaşması’nın Uygulanışı Karşısında Mustafa Kemal’in Tutumu Nasıl Olmuştur?

Mondros Ateşkes Anlaşması’nın imzalandığı sırada Mustafa Kemal, Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı görevine getirildi.

İleri görüşlü bir komutan olan Mustafa Kemal, ateşkes maddelerinin yürürlüğe girmesi durumunda ülkemizin işgal edileceğini yakın çevresine ifade etmişti.

İstanbul Boğazı’na demir atan İtilaf Devletlerine ait donanmalar (1918)

Bu nedenle İstanbul’a gönderdiği yazı ve telgraflarla yurdumuzun hangi bölgelerinin işgalci güçler tarafından istila edileceğini soruyor, İskenderun’un ele geçirilmesi hâlinde Mondros Ateşkes Anlaşması’nda karaya asker çıkarmaya ilişkin madde bulunmadığını yetkililere bildiriyordu.

Osmanlı Hükûmeti, Mustafa Kemal’den işgalci güçlere karşı sessiz kalmasını, ateş edilse dahi karşı çıkmamasını istedi. Vatansever bir subay olan Mustafa Kemal, bu emri derhâl reddetti. Bu tutumu nedeniyle Osmanlı Hükûmeti, Mustafa Kemal’i Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı görevinden aldığını açıkladı.

Bunun üzerine İstanbul’a dönen Mustafa Kemal, İstanbul Boğazı’na demirlemiş İtilaf Devletlerine ait donanmayı görünce şu sözleri ile duruma tepki gösterdi: “Geldikleri gibi giderler!” Çünkü Mustafa Kemal, Türk ulusunun tutsaklığa asla boyun eğmeyeceğine ve özgürlüğünden ödün vermeyeceğine inanıyordu.

Türk milleti de bağımsızlık ve özgürlük savaşını kazanarak Mustafa Kemal Paşa’nın haklı olduğunu dünyaya kanıtlayacaktı. İstanbul’a dönünce Mustafa Kemal Paşa’ya resmî bir görev verilmedi. Zamanının çoğunu Şişli’deki evinde, kendisi gibi vatan ve millet sevgisiyle dolu yakın arkadaşları Ali Fuat (Cebesoy) Paşa, Kâzım Karabekir Paşa ve Albay İsmet (İnönü) Bey ile yurdun durumunu tartışarak geçirmeye başladı.

Bu arada padişah ve bazı devlet adamları ile görüşerek anlaşmanın uygulanması sırasında oluşacak yanlışlık ve tehlikeleri anlattı. Ancak bu görüşmelerden sonuç alamadı. Arkadaşlarıyla görüşerek işgalci devletlere koşulsuz boyun eğmenin sonuç vermeyeceğini, silahlı bir direnişin ve millî bağımsızlık hareketinin başlatılmasının şart olduğunu açıkladı.

Mustafa Kemal’in Şişli’deki evi (İstanbul)

Kararlı ve mücadeleci kişiliği sayesinde çevresinde bir kamuoyu oluşturmayı başardı. Mustafa Kemal Paşa’nın amacı, Anadolu’ya geçerek burada millî bir hareketi ve direnişi örgütlemekti. Böylece düşman işgaline karşı güçlü bir savaşın başlatılmasını sağlayabilirdi.

Mustafa Kemal, Mondros Ateşkes Anlaşması ile ilgili aşağıdaki sözleri söylemiştir:

“Osmanlı Hükûmeti bu ateşkes anlaşmasıyla kendini kayıtsız ve koşulsuz düşmanlara teslim etmeyi uygun bulmuştu. Bu kadarla kalmayarak düşmanların memleketi istila etmesi için onlara yardımda bulunmayı da kabullenmişti. Eğer bu anlaşma uygulanmaya konsaydı, yurdumuz bütünüyle düşman eline geçecekti.” (Kemal Kahramanoğlu, Atatürk Aydınlığı, s. 22.)

Yorum yapın