Türkiye’de millî gelir ve ülkeler arası millî gelir başlıklarını inceleyelim.
Türkiye’de Millî Gelir
Türkiye’nin millî geliri, ekonomik gelişmeye paralel olarak artış göstermektedir.1927’den bu yana yapılan millî gelir tahminleri ekonominin büyüdüğünü ve geliştiğini göstermektedir. Millî gelirdeki artışların cari fiyatlarla değil de sabit fiyatlarla ölçülmesi daha gerçekçi olmaktadır. Millî gelir hesaplanırken hesabı yapılan yıl fiyatları esas alınıyorsa buna cari fiyatlarla millî gelir denir. Bu hesaplamalarda temel olarak seçilen bir yılın fiyatları kullanılıyorsa sabit fiyatlarla hesaplanan millî gelirden söz edilir.
Tablo 3.3: Türkiye’de Nüfus, GSYH ve Kişi Başı Gelir
2008-2015 yılları arasında Türkiye’de GSMH 950.1 milyar ₺’den 1.953.5 ₺’ye yükselmiştir. ₺ bazında kişi başına gelir 13.370 ‘ den 25.130 ‘ ye yükselirken kişi başına gelirimiz dolar bazında 10.438 dolardan 9.261 dolara düşmüştür. 2009 yılında dünya ekonomisinde ortaya çıkan finansal krizin sonucu olarak kişi başına düşen gelirde düşüş yaşanmıştır.
Bugüne kadar edindiğimiz bilgiler doğrultusunda, millî gelirin dağılım şekli Tablo 3.4’te gösterilmiştir.
Tablo 3.4: Milli Gelirin Dağılım Şekli
Ülkeler Arası Millî Gelir
Az gelişmişliğin; ekonomik, sosyal, siyasal ve kültürel sebepleri vardır. Az gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen millî gelir düşüktür. Az gelişmiş ülkelerde ortaya çıkan bu duruma “yoksulluğun kısır döngüsü” adı verilir.
Bunun nedeni başlangıçtaki düşük gelir, düşük tasarruf ve düşük yatırım düzeyindeki bir azgelişmiş ülkenin tüm çabalarına karşın süreç içerisinde yine benzer bir düşük gelir, düşük tasarruf, düşük yatırım ve düşük gelir düzeyinde kalacağı şeklinde kısır bir döngüden kaynaklanır.
Tablo 3.5: Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde
Kişi Başına Düşen Millî Gelir 2014 (Kaynak: TÜİK)
Tablo 3.5’te yer alan AB ülkelerinde kişi başına gelir 13.153 dolar ve 61.884 dolar arasında değişmektedir. Bu ülkelerle karşılaştırdığımızda Türkiye’de 2014 yılı itibariyle kişi başına gelir 10.404 dolardır.
A-Gelişmemiş Ülkelerin Göstergeleri
- Sermaye birikimi yetersizdir.
- Tasarruf yetersizdir.
- Nüfus artış hızı yüksektir.
- Beslenme yetersizdir.
- Sanayi yok denecek kadar azdır. Teknoloji dışa bağımlıdır.
- İhracat az olup çoğunlukla tarım ürünlerine dayanır.
- Çocuk ölüm oranı yüksek olup ortalama ömür kısadır.
- Altyapı yatırımları gelişmemiştir.
- Okuma yazma oranı düşüktür.
B-Gelişmiş Ülkelerin Göstergeleri
- Sermaye birikimi fazladır.
- Tasarruf imkânları fazladır.
- Nüfus artış hızı düşüktür.
- Sanayi ve teknoloji gelişmiştir.
- İhracat fazla olup genellikle sanayi ve teknoloji ürünleridir.
- Yaşam standardı yüksektir.
- Altyapı yatırımları tamamlanmıştır.
- Okuma yazma oranı yüksektir.