Günümüzde sağlıklı bir toplum ve mutlu yarınlar için çocuklara büyük önem verilmektedir. Kimsesiz ve korunmaya muhtaç çocuklar için koruyucu aile uygulaması başlatılmıştır.
Ülkemizde ilk koruyucu aile uygulaması 1949 yılında yapılmış ve 1952 yılından itibaren yaygınlaştırılmıştır.
Koruyucu aile hizmeti; çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakılamayan çocukların, kısa veya uzun süreli olarak bakımlarını üstlenen aile ya da kişilerin yanında, devlet denetiminde yetiştirilmeleridir. Bu hizmeti veren aile ya da kişilere ise koruyucu aile denilmektedir.
2 Eylül 1990 tarihli Çocuk Hakları Sözleşmesi’nde çocuğun öncelikle ailesi yanında, bunun mümkün olmaması durumunda ise uygun bir aile ortamı içinde yaşamını sürdürmesine özel bir önem verilmektedir. Ülkemizin de imzalamış olduğu bu sözleşmeyle koruyucu aile hizmeti daha da önem kazanmıştır.
Çocuk Hakları Sözleşmesi’yle vurgulanan koruyucu aile hizmetinin dayanağı Türk Medeni Kanunu, Sosyal Hizmetler Kanunu, Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamedir. Koruyucu aile hizmeti bu kanunları temel alarak hazırlanan Koruyucu Aile Yönetmeliği dâhilinde yürütülmektedir.
Kuşkusuz anne ve babalar çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmek için çaba harcarlar. Ancak yaşam her zaman düşünülen gibi olmayabilir. Bazı aileler zihinsel, bedensel, psikolojik sorunlar veya ekonomik yetersizlikler, boşanma, ölüm, hükümlülük gibi sorunlar nedeniyle bütünlüklerini devam ettiremez ve çocuklarının gereksinimlerini karşılayamaz hâle gelebilir. Böyle durumlarda çocuklara yardım etmenin en iyi yolu, öz ailesinin koşulları iyileşinceye kadar başka bir ailenin yanında bakımlarının sağlanması amacıyla onları koruyucu aile hizmetlerinden yararlandırmaktır.
Koruyucu aile çocuklara öz ailesi, okulu ve çevresiyle ilişkilerini devam ettirmelerini sağlayarak yardımcı olur. Böylece koruyucu aileler sadece çocuğa yardım etmekle kalmayıp desteğe gereksinimi olan güç durumdaki aileye de yardım etmiş olur.
Koruyucu Aile Olabilmek İçin Hangi Koşulların Taşınması Gerekmektedir?
Kişi ya da ailelerin koruyucu aile olabilmeleri için şu koşulları taşımaları gerekmektedir:
- Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
- Türkiye’de sürekli ikamet etmek
- En az ilkokul mezunu olmak
- 25-65 yaş aralığında bulunmak
- Düzenli gelire sahip olmak
Koruyucu aile olmak isteyenler bu koşulları taşımaları durumunda Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine başvurabilirler. Gerekli inceleme ve değerlendirme sonucunda uygun bulunanlara koruyucu ailelik verilir. Koruyucu aile olarak seçilenlerle yükümlülüklerini içeren bir sözleşme imzalanır ve valiliğin onayından sonra çocuk bir tutanakla koruyucu aileye teslim edilir.
Koruyucu aile yanına aynı anda en fazla 3 çocuk yerleştirilebilir. Koruyucu aileye bu hizmetinden dolayı bakım ücreti ödenir. Koruyucu ailenin yükümlülüklerini yerine getirmemesi, çocuğa istenilen şekilde bakmaması ya da koruyucu aile olmaktan vazgeçmesi durumunda çocuk geri alınır.