Klasik Koşullanma Yoluyla Öğrenme

Organizmanın tekrarlar sonucu doğal bir uyarıcıya gösterdiği tepkiyi, yapay bir uyarıcıya göstermeyi öğrenmesine koşullanma yoluyla öğrenme adı verilir.

Gerek refleks gerek tepkilerden yararlanılarak yapılan bu koşullanma türü klasik koşullanma adını alır. Klasik koşullama, deneysel olarak incelenen ilk koşullama türüdür. Bu koşullanma türü üzerindeki ilk çalışmaları İvan Pavlov (18491936) yapmıştır.

Pavlov’un kullandığı deney düzeneği

Koşullanmadan önceki herhangi bir tepkisel davranışa koşulsuz davranış denir. Deneyde köpeğin yemeği görünce salya salgılaması koşulsuz davranıştır. Doğrudan tepkisel davranış meydana getiren uyarıcıya koşulsuz uyarıcı adı verilir. Deneyde köpeğe verilen yiyecek, doğrudan salya davranışına neden olduğundan koşulsuz uyarıcıdır.

Zil ve yemek

Başlangıçta doğrudan tepkisel davranış meydana getirmeyen belirli koşullar sonunda tepkisel davranışa neden olan uyarıcı, koşullu (yapay) uyarıcıdır. Deneyin başlangıcında çıngırak sesi, salya davranışına neden olmaz, bu ses nötr uyarıcıdır.

Deney sonunda sadece çıngırak sesi salya davranışına neden olur. Nötr uyarıcı olan çıngırak sesi, artık koşullu uyarıcı hâline gelmiştir. Koşullu uyarıcıya karşı oluşan tepkisel davranış koşullu refleks ya da koşullu tepkidir. Deneyde sadece çıngırağa karşı gösterilen salya davranışı koşullu reflekstir.

Yorum yapın