Felsefe, 17. yüzyılda bilimsel bilgiye güveni temel almıştır. Bu güveni sağlamanın en önemli koşulu; bilimsel bilgiyi, bilimsel yöntemin basamaklarını kullanarak oluşturmaktır.
Bilimin konusu olan alanlar sadece duyumların sağladığı bilgilerle anlaşılamaz; bilim, matematiksel hesaplamalara başvurarak bu durumu aşar. Örneğin havanın sıcak ya da soğuk olduğu duyumsanabilir ancak havanın ısısının ölçülmesi bilginin bilimsel ölçülerde ele alınmasını sağlar.
Kartezyen felsefesi Descartes felsefesi olarak da bilinir. Descartes, 15. yüzyılla çoğalmaya başlayan ve 17. yüzyılda hız kazanan bilimle din arasında anlaşılır bir bağ kurmanın yolunu denemiştir. Descartes, felsefesini metodik şüphe olarak bilinen yöntemle kurmuştur.
Descartes, bilgide şüphe duyulamayacak bir temel arar. Metodik şüphesini bu açıdan kendi bilgilerinin üzerinde dener. Descartes, bildiği ve duyumsadığı her şeyden kuşku duyabileceğini ancak son noktada kuşkudan ve kuşku duymakta olan kendinden kuşku duyamayacağını belirtir. Felsefenin ünlü sözlerinden biri olan “Düşünüyorum, o hâlde varım.” yargısına ulaşır.
Bu yargı, insanın akıl yoluyla kesin bilgilere ulaşabileceğini ve bu bilgilere dayanarak yaşamı boyunca elde ettiği bilgilerin doğruluğunu ortaya koyabileceğini iddia eder. Descartes, düşünmenin üzerine düşünme olarak açıklanabilecek bu sonuç için bazı ön kabulleri öne sürer. Onun bu kabulleri, Tanrı’nın varlığına yönelik ontolojik kanıtlamalara dayanır.
Descartes felsefesinin temel noktasını oluşturan bu çıkarım; düşünen benliği temele alan, onu özneleştiren bir sonuç doğurur. Bu özne algılayışı 15-17. yüzyıl felsefesinin çıkış noktası olmuştur. Özne, bilginin de merkezidir. Descartes, bilgiyle ilgili çıkarımdan sonra bilginin konusu olan varlık hakkında çözümlemeler yapar.
Varlık alanında iki ana töz vardır: Yaratan ve yaratılan tözler. Yaratan töz, kendinden başka hiçbir şeye ihtiyacı olmayan ve her şeyi yaratan sonsuz tözdür. Yaratılan töz ise birbirine indirgenemeyen iki alt tözden oluşan ve aynı zamanda sonlu olan ruh ve madde tözleridir (Şekil 3.2). Ruh; akla karşılık gelen, düşünen töz iken madde, uzayda yer kaplayan tözdür. Bu açıdan Descartes felsefesi düalist bir felsefedir.
