İslam dininin temel amacı, insanın dünya ve ahiret mutluluğunu sağlamaktır. Bu yüzden birey ve toplum yararının gözetilmesi dinin genel amacı dâhilindedir. Birey ve toplum hayatıyla ilgili olarak İslâm’ın koyduğu kural ve hükümlerden beklenen yararların tamamen gerçekleşebilmesi hükümlerin aksatılmadan düzenli biçimde uygulanmasına bağlıdır.
İslam dinindeki emir ve yasaklar sadece fertlerin iyiliği için değil bütün bir toplum ve insanlık içindir. Dolayısıyla İslam dininde kişilerin sadece bireysel sorumlulukları değil toplumsal sorumlulukları da vardır. Bu hak ve sorumluluklar kişisel menfaatlere göre değil toplumsal adalet prensibine göre verilmiştir.
Toplumsal bir varlık olan insan, içinde yaşadığı toplumun kurallarına uygun davranmalıdır. İnsan kendi hak ve yükümlülüklerini yerine getirirken başkalarına zarar vermemelidir. Kul hakkı kapsamına girecek olan tutum ve davranışlardan sakınmalıdır. Ayrıca bireysel hak ve sorumluluklar kullanılırken toplum yararı anlamına gelen kamu yararına dikkat etmelidir.
Toplumun ihtiyaç ve menfaati ile ferdin menfaati çakıştığı zaman bireylerden kamu yararına göre hareket etmeleri beklenir. Örneğin devlet, kamu hizmetlerinin gerçekleştirilmesi sebebiyle yapmayı düşündüğü hastane, okul, cami gibi yapılar için özel bir mülkiyeti kamulaştırılabilir. Bu durumda olan özel mülkiyet için devlet, bireyin de hakkını korumak için bedeli öder. Böylece kişilerin de hakları korunarak kamu yararının gözetilmesi gerçekleştirilmiş olur.
Kamu yararı, bazen kamuya dokunacak zararların giderilmesi şeklinde bazen de onların çıkarı olan şeylerin elde edilmesi şeklinde olur. Mecelle’de yer alan “Def-i mefâsid celb-i menâfi’den evlâdır.” ilkesi gereği kötü ve zararlı şeylerin giderilmesi, yararlı şeylerin elde edilmesinden daha önemlidir. Bir konuda yararla zarar çatıştığı takdirde öncelikle zararın def edilmesi esas alınmalıdır. Örneğin kurulacak bir fabrika çevreye zarar verecekse ondan elde edilecek yarardan vazgeçilir.