Hileli satış, ticarette bir kişinin kendi menfaatini düşünerek karşı tarafı aldatması demektir. Alışverişte hile yapmak ekonomik hayatı olumsuz etkiler.
Hileli satış, yalan söylemek, tartıyı tam ölçmemek, mal veya üründeki kusuru gizlemektir. İnsanlar böyle bir alışverişte mağdur duruma düşer. Hileli satış yapan kişi haksız kazanç sağlar. Bu İslam’da yasaklanmıştır.
İslam dini, Müslümanların haksızlık yapmamalarını ve adaleti ayakta tutmalarını emreder. Aldatmamak veya hileli satış yapmamak İslam’ın emirlerindendir. Kur’an-ı Kerim’de ticaret ile ilgili ayette şöyle buyrulur:
“Malları aranızda haksız yollarla yemeyin…” (Nisa suresi, 29. ayet) Allah(c.c.), alışverişi hile veya aldatma ile değil adaletle ve doğrulukla yapılmasını emreder. Kişi, hileli satış yaparken insanlara yalan söyler. Bu durum toplumda güven ve huzuru yok eder.
Allah(c.c.), alışverişte “ölçüyü ve tartıyı tam yapmamızı” emreder. Ölçü ve tartıyla oynayanları ise Allah(c.c.) şöyle uyarır: “Eksik ölçüp tartanların vay haline ki onlar, insanlardan ölçerek aldıklarında tam alırlar, kendileri onlara (satarken) ölçtüklerinde veya tarttıklarında eksiltirler. Oysa ki onlar, o büyük günde diriltileceklerini sanmıyorlar mı?” (Mutaffifîn suresi, 1-5 ayetler)
İslam dini iktisadi hayatı hak, adalet, dürüstlük ve kalite üzerine kurulmasını emreder. Ayıplı bir ürünü sağlammış gibi satmak, bozuk bir aracın veya aletin kusurunu gizleyerek satmak veya ihaleye fesat karıştırmak haramdır.
“ Bizi aldatan bizden değildir.” (Müslim, İman, 164)
Hileli satışlar arasında günümüzde sıkça karşılaşılan bir durum da ihaleye fesat karıştırmaktır. İhaleye fesat karıştırmak tarafgir davranarak bir tarafı bilgilendirip diğer tarafı bilgilendirmemek, bir tarafın hak etmediği kazancı elde etmesini sağlanmak ve diğerlerine haksızlık yapmaktır. İhalede herkese eşit davranmalı, haksızlığa yol açacak bir davranışta bulunmamalıdır. Hileli satış yaparak haksız kazanç sağlamak ekonomik hayatı olumsuz etkileyen bir durumdur.
‘‘Alışveriş yapanlar, eğer dürüst davranırlar ve malın kusurunu açıkça söylerlerse, alışverişleri bereketlenir. Fakat kusuru gizler ve yalan söylerlerse, yaptıkları alışverişin bereketi gider.” (Ebu Davud, Büyû, 51)
Herhangi bir kişinin veya kurumun gizli bilgilerini elde ederek bundan kazanç sağlamak haramdır. Böyle bir davranış Müslüman bir kişiye yakışmaz. Güven duygusunu zedelemiş ve emanete ihanet etmiş olur.