Toplumu oluşturan kişilerin, ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için bir gelire sahip olmaları, elde ettikleri gelirlerle mal ve hizmet satın almaları gerekir.
Kişiler ücret, faiz ve kira gelirleri şeklinde gelir elde ederler. Firmalar da üretim faktörlerini, mal ve hizmet üretmek için bir araya getirerek satın alır veya kiralar. Ekonomik faaliyetlerin gelişmişliği ve çeşitliliği ülkenin ekonomik yapısının düzeyini gösterir.
Millî gelir (MG), ekonomide bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin toplamı olarak ifade edilir. Geniş anlamda ise bir ekonomide söz konusu dönemde üretilen mal ve hizmetlerin parasal ifadesidir.
Genel olarak bu şekilde tanımlanan millî gelir aşağıda ele alacağımız farklı kavramlarla da ifade edilmektedir. Nasıl ki bir ailenin geliri, refah seviyesinin bir ölçüsü oluyorsa aynı şekilde millî gelir de toplumun refah seviyesini gösteren bir ölçü olmaktadır.
Millî Gelirle İlgili Temel Kavramlar Aşağıda Açıklanmıştır.
| GSYİH (Gayrisafi Yurt İçi Hasıla) |
Belirli bir zaman içerisinde, bir ülkede üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam parasal değeridir. |
| GSMH (Gayrisafi Millî Hasıla) |
Bir ülke vatandaşlarının yurt dışından ülkeye gönderdikleri döviz kazancının eklenip o ülkede çalışan yabancıların kendi ülkelerine gönderdikleri kazancın çıkarılması ile elde edilen değerdir. |
| SMH (Safi Millî Hasıla) |
Ekonomide mal ve hizmet üretiminin gerçekleştirilmesini sağlayan makine ve teçhizat belirli bir dönemde kullanmaktan dolayı aşınır ve yıpranır (amortisman). Bu aşınma ve eskime değeri, GSMH’den düşülürse, SMH bulunur. |
| MG (Millî Gelir) |
SMH’den vasıtalı (dolaylı) vergiler (örnek KDV) çıkarılınca ekonomide üretilen nihai mal ve hizmetlerin toplam net değeri bulunur. |
Üretim Yöntemi ile Gelirin Hesaplanması
Üretim yönteminin hareket noktası, bir ülkede bir yılda üretilen nihai mal ve hizmetlerin parasal değerlerinin hesaplanmasıdır. Üretim yöntemi ile millî gelir hesaplanırken ülkede bir yılda üretilen nihai mal ve hizmetlerin parasal değerleri toplanarak gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) bulunur. Buna da diğer ülkelerle yapılan alışverişin net bakiyesi (artı veya eksi olarak) eklenerek gayri safi millî hasıla (GSMH) elde edilmiş olur. GSMH’den amortismanlar çıkarılarak safi millî hasıla (SMH) bulunur. SMH’den de vasıtalı vergiler çıkarıldıktan sonra millî gelire (MG) ulaşılır. Bu mal ve hizmetlerin fiyatları, o yılın piyasalarından elde edilir. Hesaplamayı aşağıdaki gibi formüle edebiliriz:
