Eskişehir – Kütahya Savaşları (10-24 Temmuz 1921)

Birinci ve İkinci İnönü Savaşlarında savunma taktiği uygulayan Türk ordusu, Yunanlılara karşı kalıcı başarılar elde edememişti.

Ordumuzun Aslıhanlar yöresinde henüz takviye birliklerle desteklenmediğini gören Yunanlılar, güçlerini artırmak ve lojistik destek sağlamak için hazırlıklar yapmaya başladılar. İngiltere, aldığı iki yenilgiye rağmen Yunan ordusunu araç-gereç açısından destekleme kararı aldı.

Yunanistan Kralı Konstantin, İzmir’e kadar gelerek Yunan ordusuna moral vermeye çalıştı. Hatta yaptığı basın toplantısında gazetecilere bir sonraki basın toplantısını Ankara’da yapacağını açıkladı.

10 Temmuz 1921 tarihinde iki koldan genel bir saldırıya geçen Yunanlıların temel amacı;

  • Eskişehir, Afyon ve Kütahya hattını ele geçirip denetim altına almak,
  • Ankara’ya kadar gelerek Türkiye Büyük Millet Meclisini ortadan kaldırmak ve Millî Mücadele’ye son vermekti.

Türk ordusu, İngiltere’nin desteklediği Yunan ordusu karşısında hazırlıklarını tamamlayamadığı için fazla bir varlık gösteremedi. 10 Temmuz 1921 tarihinde başlayan saldırı sonucunda 13 Temmuz’da Afyon, 17 Temmuz’da Kütahya, 19 Temmuz’da Eskişehir Yunanlılar tarafından işgal edildi. Türk ordusunun 21 Temmuz’da başlattığı karşı taarruz başarılı olamayınca ordumuz, Mustafa Kemal Paşa’nın direktifleri doğrultusunda Sakarya Irmağı’nın doğusuna çekildi.

Yunan birliklerinin Kütahya’ya girişi (1921)

Mustafa Kemal’in bu emri ve sonrasında yaşananlar ile söyledikleri bire bir örtüşmekteydi. Onun ileri görüşlülüğü sayesinde Türk ordusu yıpranmadan ve daha fazla kayıp vermeden geri çekilip toparlanabileceği uygun bir bölgeye taşınmıştı.

Bu stratejinin uygulanmasıyla Batı Cephesi’ndeki Türk ordusu, 25 Temmuz 1921’de Sakarya Irmağı’nın doğusuna kadar geri çekildi. Türk ordusunun bu geri çekilmesi dış politikayı da etkiledi. İtalya, ordusunu geri çekmekten vazgeçti. Fransa ise TBMM Hükûmeti ile yaptığı ikili görüşmeleri erteleme kararı aldı.

Bunun üzerine Mustafa Kemal Paşa’nın Türk ordusunun başına geçmesi için TBMM’ye bir yasa teklifi verildi. Ordunun Sakarya Irmağı’nın doğusuna çekilmesi ile ilgili en seri, en doğru kararları verebilmek, Meclisin yetkilerini kullanmakla mümkündü. Ancak Mustafa Kemal, bu olağanüstü şartlara rağmen söz konusu yetkinin 3 ayla sınırlı kalmasını istedi.

Bu durum Mustafa Kemal’in millî iradeye ve TBMM’nin üstünlüğüne olan sarsılmaz saygısını ifade etmesi açısından son derece önemli bir tutumdur. 5 Ağustos 1921 günü Mustafa Kemal Paşa’ya 3 ay süreyle Türk ordusu ile ilgili konularda Meclisin yetkilerini kullanmak üzere başkomutanlık görevini veren yasa TBMM’de kabul edildi.

Yorum yapın