Ergenliği fizyolojik, psikolojik, sosyolojik yönleri bütünlük içeren bir dönem olarak görmek gerekir. Çünkü bu yönlerin hepsi birbirine bağlıdır. Örneğin bedendeki gelişmeler, psikolojik bazı gelişmeleri doğurur.
Aynı şekilde toplumun bireyden beklentilerindeki değişimler de psikolojik bazı sonuçlara yol açar. Bu dönemdeki hızlı değişmeler doğaldır ve gelişim sürecinin bir gereğidir.
Fiziksel değişmeler: Boy ve ağırlık artar. Büyüme sonucu vücudun oranları çok değişir. Boy artışı on beş yaşına kadar çok hızlıdır ama on beş yaşından sonra kilo artışının boy artışından fazla olduğu görülür. İskelet, beyin ve kalp büyür. Mide, bağırsak hacmi oldukça gelişir, tükürük ve mide sularının miktarı artar. Yüz büyür, kol ve bacakların hızla uzaması, beden oranlarının değişmesi hareketlerin ahengini bozar. Ses değişir. Hormon faaliyetleri artar ve hormonlar belirli faaliyetleri oluşturarak özellikle cinsel olgunluğu ortaya çıkarır.
Sosyal değişmeler: Ergenlik dönemi sorunlarının başında statü sorunu gelir. Ergenler; evde, okulda, toplumda bekledikleri konumu elde edemezlerse ya saldırgan olurlar ya da tüm toplumsal kuralları reddederler. Toplumda var olan kuralların modasının geçtiğini ve değişmesi gerektiğini savunurlar.
Ergenlerde sık sık toplumsal değerlere ters düşme durumu da gözlenir. Bu durum kuşak çatışmasını ortaya çıkartır. Anne, baba, öğretmen gibi kişilerin benimsedikleri değerler gence çağın koşullarına uygun değerler gibi gelmez. O, daha çağdaş, daha yeniliklere açık değerlerin benimsenmesi gerektiğine inanır, yakınlarının değerlerine karşı çıkar ve çatışma yaşanır.
Bilişsel değişmeler: Ergenlik dönemi, dostluğun şiddetli bir duygusallıkla, derin bir güvenle yaşandığı dönemdir. Genellikle bu dönemde ergenin ailesine karşı beslediği sevgi, başka bir yetişkine yöneltilir ve o örnek alınmaya başlanır. Ergen, kendisine ait şeyleri çoğu zaman gizli tutar. İçe dönüktür ve bu da onun kendi kendisine yetmediğini gösterir. Gerçeklerden uzaklaşmaya çalışır ve bunu vaktinin çoğunu hayal kurmaya ayırarak yapabilir.
Ergen, kendine gizli bir güvensizlik duyduğu hâlde son derece güvenli görünür. Onun gelecekle ilgili beklentileri de bu nedenle fazladır. Fakat yapabileceğinden fazlasını istemek, henüz uyum sorunlarını çözümleyememiş birisi için tehlikeli olabilir. Beklentilerini yerine getiremediğinde ergenin uğrayacağı hayal kırıklığı fazla olur ve onda onarılması güç yaralar açabilir.
Ergende yetişkine göre eksik olan şey ölçüsüzlük, olayların gerçek değerini verememektir. Genellikle onun duygularında, düşüncelerinde ve davranışlarında aşırılık vardır. Bu nedenle ilgileri çabuk söner. Büyüdükçe sorumluluk ve görevler artar. İlgiler de yerini gerekli sosyal becerilere bırakır.
Ergenlik döneminde bir gruba ait ve popüler olmak son derece önemlidir. Dışında kalmamak için grubun tüm kurallarına uyulur. Her grubun kendine uygun giyinme ve davranış biçimi, müzik türü, etkinlikleri vardır. Grup içinde popüler olmak derslerde üstünlük göstermeye değil, gruba ait olmaya bağlıdır. Grup çoğu kez aileden bile daha önemlidir.
Ergenlik döneminin gelişimsel görevleri şunlardır: bedensel özelliklerini kabul etmek, kendi cinsine uygun bir toplumsal rolü gerçekleştirmek, anne, babadan ve diğer yetişkinlerden bağımsız bir kişilik oluşturmak, bir mesleğe yönelmek, aile yaşamına hazırlanmak, toplumsal bakımdan sorumluluk üstlenmeyi istemek ve gerçekleştirmek, toplumsal değer ve normları öğrenip bir dünya görüşü geliştirmek.