Enflasyondan Korunmak İçin Çareler
Enflasyonu ortadan kaldırmak ve durdurmak basit veya tek yönlü önlemlerle mümkün değildir. Enflasyona karşı uygulanacak politikaların bir bütünlük ve uyum içerisinde olması gerekmektedir. Aksi takdirde enflasyonla mücadelede başarılı olmak mümkün değildir.
Enflasyonist baskıyı azaltmanın yolu para politikaları (yüksek faiz oranları ve düşük banka kredileri) ve malî politikalarla (yüksek vergiler ve hükümet harcamalarını azaltmak aracılığıyla) toplam parasal talebin düzeyini düşürmektir. Bu dengesizliği ortadan kaldıracak bazı tedbirler içerisinde fiyat artışlarını azaltacak ve üretimi artıracak kararlar gelir. Bunun amacı, ekonomideki fiyat istikrarını sağlamakla beraber toplum ve ekonomi üzerindeki enflasyonun meydana getirdiği olumsuzlukları ortadan kaldırmaktır.
Enflasyonla Mücadele Konusunda Uygulanacak Tedbirler Nelerdir?
Enflasyonla mücadele konusunda uygulanacak tedbirleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Tasarrufları artırmak: Devlet tarafından tasarrufları artırıcı ve özendirici tedbirler uygulana-bilir. Örneğin tasarruf mevduatına verilen faizler yükseltilebilir. Tasarruflar her türlü vergiden muaf tutulabilir. Devlet tahvil çıkararak satın alma gücünü piyasadan çekebilir. Bu şekilde tasarruflar artırılabilir.
- Taksitli satışları kısmak: Toplam talep üzerinde caydırıcı etki meydana getirmek amacıyla tüketim kredileri sınırlandırılabilir. Bu sayede halkın tüketim hızı düşürülebilir.
- Para arzını Merkez Bankasının aracılığıyla daraltmaya çalışmak: Bunun için piyasaya, özellikle de bankalara borçlanır. Reeskont kazançlarını düşürerek bu yoldan para arzını denetler. Bankaların kasa ihtiyat oranlarını yükseltir. Banka kredilerini sınırlandırmış olur.
- Reeskont oranlarını belirlemek: Kişi ve firmalar ellerindeki senetlerin karşılığını vade-sinden önce iskonto ettirir. Bankalar da senedin vadesini faiz oranını göz önüne alarak giderlerini de ekleyerek o günkü değerini hesaplar, müşterisine öder. Halk arasında buna senet kırdırma denir. Bankalar kendileri de daha sonra bu senetleri Merkez Bankasına kırdırır. Buna reeskont adı verilir.
- Maliye politikası çerçevesinde mevcut vergileri artırmak: Kamu harcamaları kısıtlanabilir. Bütçe disiplin altına alınarak daraltılabilir. Talebi kısıtlamaya yönelik tedbirler alınabilir.
Hükûmetler doğrudan kontrol ile fiyatların, gelirlerin ve kaynak kullanımının doğrudan denetimini yaparlar. Hükûmetler bu amaçla yasalar çıkarmakta ödemeler ve fiyatlar üzerinde denetim oluşturma girişimlerinde bulunmaktadır. Aynı zamanda faiz oranını artırarak yatırım ve tüketim harcamalarında azalmalara neden olmaktadır. Bu harcamalardaki azalmalar toplam talepte bir azalmaya bu da ekonomi üzerindeki enflasyonist baskının azalmasına neden olacaktır. Stagflasyon durumunda para politikası daha çok firmaların maliyetlerini azaltıcı ve üretimi artırıcı şekilde olmalıdır. Bu uygulamayla firmalara üretimlerini artırmak ve yeni yatırımlar yapmak için düşük faizli krediler sağlanmalıdır. Enflasyonu önleyebilmek için öncelikle enflasyona neden olan yapısal sorunların çözülmesi gerekmektedir. Bunun için devletin, firmaların ve tüketicilerin üzerlerine düşen görevleri yerine getirmeleri gerekmektedir.