Bir devletin iç ve dış borçları arttıkça ekonomik hedeflerin elde edilmesi güçleşir.
Ülke, içinden çıkılması zor, ekonomik güçlüklerle karşı karşıya kalır. Kamu harcamalarının arttığı, vergi toplayamayan, enflasyonu kontrol altına alamayan ülkelerde, devlet bu borçların faizlerini ve anaparasını ödemekte zorlanır.
Dolayısıyla kaynakların etkin kullanılmaması sonucu, hedeflerden ayrılarak sosyal sorunlar ortaya çıkar ve ülke olumsuz etkilenir.
İç borç ; devletin ülke sınırları içerisindeki kişi ve kuruluşlara millî para cinsinden borçlanmasıdır.
Dış borç ise yabancı yatırımcı ve kuruluşlardan alınan borçlardır. Dış borçlar yurt dışına net kaynak transferine yol açar. Dış borcun içinde özel kesimin de borcu vardır.
Türkiye Cumhuriyeti dış borçlanmaya ilk kez 1932 yılında başvurmuştur. O yıl 46,5 milyon dolar bir borç oluşmuştur. Dış borcumuz 1965 yılında 1 milyar doları aşmıştır. İç borçlanmaya ise 1933 yılında başlanmıştır.
Türkiye’nin en büyük problemlerinden biri iç ve dış borçlardır. Tablo 6.4’ten de anlaşılacağı gibi 1970’te Türkiye’nin dış borcu 2.2 milyar dolar iken 1980’de 16.2 milyar dolar olmuştur.1990 yılında dış borç 44 milyar dolar, iç borç 57 milyon iken, 5 Nisan 1994 tarihinde dış borç 65 milyar dolar, iç borç 799 trilyon ₺’ye çıkmıştır. 2002-2006 döneminde ülkemizin toplam borç yükü 141 milyar dolar artmıştır.
Türkiye son beş yılda, 80 yılda aldığı borcun % 61’i kadar daha fazla borçlanmıştır. 2014 yılı itibariyle Türkiye’nin toplam dış borcu 402.482 milyon ABD dolarıdır. Türkiye son yıllarda uyguladığı politikalarla IMF’ye olan borçlarını kapatmıştır. Bunun sonucu olarak iç ekonomi politikalarında IMF’ye olan bağımlılık kalkmıştır.
Tablo 6.4: Türkiye’de Dış ve İç Borçlar
Yıllar | Dış Borç (Milyon Dolar) |
İç Borç (Bin ) |
1938 | 146.0 | 0.4 |
1950 | 277.0 | 1.Ağu |
1960 | 558.0 | 4.Mar |
1970 | 2.297 | 25.0 |
1980 | 16.227 | 721.0 |
1990 | 44.000 | 57.180 |
2002 | 129.719 | 149.869.691 |
2006 | 207.325 | 251.470.055 |
2009 | 238.819 | 330.005.000 |
2010 | 291.665 | 353.841.000 |
2011 | 303.578 | 368.778.000 |
2012 | 338.732 | 386.542.000 |
2013 | 389.273 | 403.007.000 |
2014 | 402.482 | 443.400.000 |