Coğrafyada Bölge Kavramı ve Bölge Tanımları

Bilindiği gibi coğrafi olaylar iki şekilde incelenmektedir. Birincisinde coğrafi olaylar (fiziki, beşerî, ekonomik) tek tek ele alınmakta ve ayrıntılarıyla analiz edilerek ortaya konmaktadır. Bu şekilde analitik metotla yapılan coğrafi incelemeler sistematik coğrafyayı oluşturur.

Fakat coğrafyanın konusunu oluşturan doğal ve kültürel olaylar birbiriyle karşılıklı ilişki içindedir. Yani neden-sonuç bağları ile birbirine örülmüş topluluklar oluştururlar.

İşte yeryüzü ünitelerinde farklı olarak meydana gelen bu gruplanmaların toplu hâlde bir bütün olarak incelenmesi ise bölgesel coğrafya sentezlerini oluşturmaktadır.

Buradan yola çıkarak coğrafyanın mekâna bakışının iki biçimde olduğunu söyleyebiliriz. Birinci yaklaşımda (sistematik coğrafyada) olay ve konuların mekân üzerinde dağılımının incelenmesi söz konusu iken ikincisinde (bölgesel coğrafyada) farklı olaylar arasındaki ilişkilerin mekânları birbirinden farklılaştırmasından yola çıkarak bölgelere karakterini veren olayların ve ilişkilerin çözümlenmesi söz konusudur.

Coğrafyada Bölge Kavramı ve Bölge Tanımları

Her iki yaklaşımda da bir bütünü algılamak için parçalara ayırmak ve onları analiz etmek vardır. Sistematik coğrafyada konulara ve olaylara göre bir ayrıştırma söz konusu iken bölgesel coğrafyada mekânların ayrıştırılması vardır.

Bölgeyi belirleyen iki temel unsur vardır. Birincisi bölge olarak tanımlanan alan belli kriterler bakımından kendi içinde homojen olmalıdır. İkinci olarak ise belli özellikleri ile diğer bölgelerden farklı olmalıdır.

Bir alanın ana kriterini ayırt etmek ve bunun çevredeki diğer bölgelerden neden farklı olduğunu açıklamak için çeşitli bölgesel çalışmalar yapılmıştır. İnsan diğer insanlarla ve çevre ile karşılıklı ilişki içinde olduğu için, mekân belli alanlara bölünmekte, dolayısıyla da bölge dokusu oluşmaktadır.

Coğrafi mekânda böylece karmaşık, birbirine bağlı mekân sistemlerinin her biri bölgeleri oluşturacak şekilde bölünmüş bir bütündür. Bu nedenle belirlenen bir bölgede ele alınan bir konu incelenirken diğer bölgelerle ve bütünle ilişkileri araştırılmadan tam bir sonuca ulaşmak mümkün değildir.

Örneğin bir ilin sanayinin gelişiminin incelenmesi sadece o ile ilişkin verilerin toplanması ile yapılamaz. Her bölge bir bütünün parçasıdır, çeşitli ilişkiler ağı ile diğer bölgelerle bağlıdır ve onlardan soyutlanarak ele alınamaz.

Sibel Ecemiş Kılıç Mustafa Mutluer Coğrafyada ve Bölge Planlamada Bölge Kavramının Karşılaştırmalı Olarak irdelenmesi – Ege Coğrafya Dergisi

Yorum yapın