Çığ | Türkiye’de Çığ

Genellikle eğimli yamaçlarda tabakalar hâlinde birikmiş olan kar kütlesinin çeşitli etmenlerle aşağıya doğru hızla kayması sonucu çığ olayı gerçekleşir.

Çığ, dağlık ve engebeli bölgelerde yamaç eğiminin %2,5-50 civarında ve bitki örtüsünün zayıf olduğu bölgelerde daha çok meydana gelir. Deprem, yol yapım çalışmaları, ani sıcaklık değişimi, taşıtların neden olduğu titreşimler vb. faktörler çığ olayını arttırmaktadır (Görsel 4.27).

Çığ olayı; dünyada Kayalık Dağları, Alpler ve Himalayalar gibi yoğun kar yağışının olduğu dağlık ve engebeli alanlarda yaygın olarak görülmektedir.

Görsel 4.27 Shkhara (Şakhara) Dağı'nda (Gürcistan) yaşanan bir çığ felaketi
Görsel 4.27 Shkhara (Şakhara) Dağı’nda (Gürcistan) yaşanan bir çığ felaketi

Yaşanan çığ felaketinden özellikle dağlık alanlarda yaşayanlar, kış turizmcileri, madenciler, dağcılar, avcılar ve kolluk güçleriyle bu bölgelerden geçen taşımacılar ve yolcular etkilenmektedir.

Bu felaketten korunabilmek için öncelikli olarak yapılması gerekenler risk taşıyan alanları belirlemek, buralara gözlem ve erken uyarı sistemleri kurmaktır.

Ayrıca bölge insanını çığ konusunda bilinçlendirmek, riskli yamaçları ağaçlandırmak, çığın yönünü değiştirmeye yarayan bariyer, duvar ve çığ tünelleri inşa etmek bu olayın afete dönüşmesini engelleyebilir (Görsel 4.28).

Görsel 4.28 Çığ tüneli (Gürcistan)
Görsel 4.28 Çığ tüneli (Gürcistan)

Türkiye’de Çığ

Türkiye’de başta Doğu Anadolu olmak üzere Kuzey Anadolu, İç Anadolu’nun doğusu ve Orta Toroslar çığ riskinin yüksek olduğu alanlardır. Bu riskli alanların yanı sıra Bayburt, Artvin, Ağrı, Hakkâri ve Tunceli de çığ olayının afete

dönüştüğü iller olarak dikkat çekmektedir (Harita 4.11). Genellikle ocak, şubat ve mart aylarında gerçekleşen çığ olayları, son yıllarda riskli arazilere yapılan bina, yol, tünel vb. yapılara bağlı olarak etki alanını genişletmiş durumdadır.

Harita 4.11 Türkiye'de iller bazında gerçekleşen çığ sayıları ve bu çığlarda yaşanan yaklaşık can kaybı (AFAD, 1900-2013)
Harita 4.11 Türkiye’de iller bazında gerçekleşen çığ sayıları ve bu çığlarda yaşanan yaklaşık can kaybı (AFAD, 1900-2013)

Yorum yapın