Budizm’in Ritüelleri
Budizm’de ferdî ibadet esastır. Mabetlerde bu amaca yönelik olarak yapılmış küçük bölümler bulunmaktadır. İbadet amacıyla gelenler bu bölümlerde ibadetini dilediği şekilde yerine getirir. Budist dinî yapıları için yaygın şekilde kullanılan terim “Vihara”dır.
Budist dilinde mesken veya ikamet yeri anlamına gelen vihara, hem Budist rahiplerin ikamet ettiği geniş bir bina, hem de Budist dindarlar için kutsal mekân anlamına gelir.
Budizm’de ibadet, sadece mabede bağlı olmayıp evde de yapılabilir. Bu yüzden her Budist’in evinde zihnini odaklaştırıp ibadet edeceği Buda’nın heykeli veya resmi bulunur. Ayrıca evde Buda’nın tasvirlerinin konulduğu raflar vardır.
İbadetin ana ilkesi karma-tenasüh çemberinden kurtulmaktır. “Yüce Varlığa” karşı belirli bir ibadet ve duanın söz konusu olmadığı Budizm’de, Buda tanrılaştırılmış ve ibadetin ana merkezine oturtulmuştur. Buda’ya dua edilmekte ve ondan bir şeyler istenmektedir.
Tapınağa giden her Budist, Buda’nın heykelinin karşısında diz çöker, avuçlarını birleştirerek ellerini yüzünün önünde tutar, alnını yere koyup yere yatarak tazimde bulunur. Çiçek, tütsü, meyve, sebze sunar. Işık, ateş ve mum yakıp düşünceye dalarak ibadetini yerine getirmiş olur.
| BİLİYOR MUSUNUZ? |
| Sangha teşkilatı dünyanın en eski rahipler topluluğudur. Rahipler, manastırda bir köşeye çekilip insanlardan uzak yaşarlar. Budizm’de ruhban hayatı; fakirlik, bekârlık ve sessizliğe dayanır. Rahiplik teşkilatına giren saç ve sakalını keser, sarı elbiseler giyer, yetkili rahibin önünde üç defa “iman ikrarında” bulunur. (Abdurrahman Küçük vd., Dinler Tarihi, s. 251.) |
Budist rahipler erken kalkar ve kısa bir duadan sonra günlük yiyeceğini toplamak için dilenciliğe çıkarlar ve iki öğünlük yiyeceği sadaka tasına biriktirdikten sonra manastırlarına geri dönerler. Rahipler günlerini genel olarak kutsal kitap okuma, meditasyon ve dua ile geçirirler.
Budizm’in kurallarına uymayan rahip geçici veya sürekli olarak Sangha’dan çıkarılabilir, aynı zamanda kendi isteğiyle de ayrılabilir. Rahipler evlenebilir ancak rahip ve rahibe iken evlenme yasaktır. Budistler arasında en büyük ayrılık, rahipler ile rahip olmayanlar arasındadır. Önceki hayatında rahip olanlar hariç kimse Nirvana’ya eremez.
Budistler dua ederken “dua tekerleği veya tespih” kullanırlar. Bu tekerleklere çakra adı verilir. Tespih, Budist ibadetinde büyük bir yer tutmaktadır. Rahipler sol bileklerine 108’lik tespih takmakta ve ibadet esnasında bu tespihleri ellerine alarak Buda ile bağlantı kurmaktadırlar.
Budistler ölülerini yakarlar. Ancak bu genel bir uygulama değildir. Çocuklar ve fakir kimselerin cesetleri gömülür, zengin aileler ise ölülerini yakarlar. Yakılmayan cesetler açık alanlara konularak bunların vahşi hayvanlarca parçalanmasından veya bozulmasından rahiplerin ibret almaları istenir.
Budistlerin Kutsalları ve Sembolleri
Buda’nın sözleri olan ve en eski Budist kutsal kitabı sayılan Tripitaka (Üç Sepet) üç bölümden oluşmaktadır. Bunlar; Viyana-Pitaka (Disiplinler Sepeti), Sutta Pitaka (Vaazlar Sepeti), Abhidharma-Pitaka’dır (Doktrinler Sepeti).
Buda’nın heykelleri, Buda’nın külleri ve diğer hatıraları, Budist azizlerin cesetlerini ve kişisel eşyaları nı ihtiva eden mabetler (stupa veya pagoda) budistler tarafından kutsal kabul edilmektedir.
Dharma çakra (yasa tekerleği), üç mücevher, lotus çiçeği ve mandala (renkli tefekkür tekerleği) bu dinin sembollerindendir.
Budizm inancında en çok kullanılan kutsal söz “Om! Lotus’taki mücevher! Hum!”dur. Buda’nın doğduğu yer (Lumbuni), aydınlanmaya ulaştığı incir ağacının (bodhi) altı, ilk vaazını verdiği yer, öldüğü yer kutsal kabul edilmekte ve buralara ziyaretin kişinin nirvanaya ulaşmasına yardımcı olacağına inanılmaktadır.