Biyoçeşitliliğin Yeryüzüne Dağılışını Etkileyen Paleocoğrafya Faktörleri

Canlıların yeryüzüne dağılışında bugünkü çevre şartlarının yanı sıra kıtaların hareketleri ve özellikle son jeolojik zamanda gerçekleşen iklim değişiklikleri etkili olmuştur.

Kıtaların kayması sonucu, jeolojik zamanlarda meydana gelen yer kabuğu hareketlerine bağlı olarak kıta ve denizlerin dağılışında önemli değişiklikler meydana gelmiştir. I. Jeolojik Zaman’da Pangea adı verilen tek  bir kıta ve bu kıtayı çevreleyen büyük bir okyanus bulunmaktaydı. Bu kıta, magmadaki konveksiyonel hareketlerin etkisiyle zaman içerisinde parçalanarak çok sayıda kıtaya bölünmüştür (Görsel 1.9).

Görsel 1.9 a), b) ve c) Kıtaların oluşumu
Görsel 1.9 a), b) ve c) Kıtaların oluşumu

Kıtaların birbirinden ayrılması, yeryüzündeki bitki ve hayvanların bulunduğu sahaların da birbirinden uzaklaşmasını beraberinde getirmiştir. Kıtalarda görülen bu uzaklaşma, farklı canlı türlerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

İklim değişikliği, canlıların dağılışını doğrudan etkileyen bir faktördür. Bu değişiklik; bazı canlıların yayılış alanlarının daralmasına, bazılarının daha geniş alanlarda yayılış göstermesine, bazılarının da yeni iklim koşullarına uyum sağlayamayarak yok olmasına neden olmuştur.

Tersiyer’de sıcak ve nemli iklim şartlarına bağlı olarak tropikal yağmur ormanları daha geniş alanlara yayılmış, çöl alanları ise daralmıştır. Son jeolojik zamanda görülen buzullaşma sonucu canlıların çoğu Ekvator’a göç etmiştir.

Buzulların erimesiyle de bu göç hareketi, tekrar kutuplara ve dağların yüksek kesimlerine doğru gerçekleşmiştir. Buzullaşma sonucu deniz seviyesi alçalırken karalar genişlemiş, buzulların erimesiyle de deniz seviyesi yükselirken karalar daralmıştır.

Bu değişiklik denizlerin sığ kesimlerinde çok daha etkili olmuştur. Deniz seviyesindeki değişiklikler, karaların ayrılmasına veya birleşmesine neden olmuştur. Örneğin son jeolojik zamanda deniz seviyesinin alçalmasıyla Bering Boğazı kara hâline gelerek Alaska ile Sibirya’yı birbirine bağlamış ve buradan canlı geçişleri gerçekleşmiştir.

Sıcaklığın artmasıyla canlılar, yaşadıkları yerlerden iklimin daha uygun olduğu alanlara göç etmek zorunda kalmıştır. Günümüzde ise küresel ısınma ve iklim değişikliği sonucu, bazı canlı türlerinin ortadan kalkabileceğini veya yaşamları açısından elverişli koşulların bulunduğu sahalara kayabileceğini söylemek mümkündür (Görsel 1.10).

Görsel 1.10 İklim değişikliği, bazı canlıların yaşam alanını etkilemektedir.
Görsel 1.10 İklim değişikliği, bazı canlıların yaşam alanını etkilemektedir.

Biyoçeşitliliğin Yeryüzüne Dağılışını Etkileyen Faktörler

  1. Fiziki (Doğal) Faktörler
  2. Paleocoğrafya Faktörleri
  3. Biyolojik Faktörler

Yorum yapın