Tamamı ökaryot ve çok hücreli canlılardır. Yapılarında bulunan klorofil pigmenti ile güneş ışığını emerek inorganik maddelerden organik madde üretir. Bu olaya fotosentez denir.
Bitkilerin ürettikleri besin sayesinde tüm canlılar varlığını devam ettirir. Ayrıca bu işlem sırasında ürettikleri oksijen gazını atmosfere verirler. Yani bitkiler, oksijenli solunum yapan tüm canlılar için oksijen kaynağıdır.
Bitki hücrelerinin tamamında hücre zarı üzerinde selüloz yapılı hücre duvarı bulunur. Bitkilerin depo polisakkariti nişastadır. Kök, gövde, tohum, meyve kısımlarında nişasta depolar. Toprağa bağlı olarak bulunduklarından yer değiştirme yapmaz. Fakat güneş ışığının geldiği tarafa doğru büyüme gözlenir.
Ayrıca böcekçil bitkiler, azot ihtiyacını gidermek amacıyla böceği yakalama hareketini gerçekleştirir.
Bitkinin toprak üstünde kalan kısımlarına sürgün sistemi, toprak altında kalan kısımına ise kök sistemi denir. (Görsel 3.31)
Sürgün sisteminde yaprak, tomurcuk, meyve, çiçek, gövde gibi kısımlar bulunurken kök sisteminde kök bulunur. Kökler bitkiyi toprağa bağlar, bitkinin ihtiyacı olan su ve mineralleri topraktan alır. Yapraklar, bitkinin besin ürettiği organdır. Yaprakların yüzeyinde terlemeyi ve gaz alışverişini sağlayan gözenekler bulunur. Bazı bitkilerde bulunan çiçek bitkinin üremesinden sorumludur.
Bitkilerde gövde ise kök ve toprak üstü kısımları arasındaki madde iletimini sağlar. Gövde, otsu ve odunsu olmak üzere iki çeşittir.
Çölde yaşayan bitkiler ise örneğin kaktüs, yapraklarını, terleme ile su kaybını azaltmak için indirgemiş ve dikensi forma dönüştürmüştür. Gövdeleri ise su depo etme özelliğine sahiptir. (Görsel 3.32)
Çiçeksiz (tohumsuz) bitkiler çiçek organı bulundurmaz. Kara yosunu damar bulundurmayan, eğrelti otu ve kibrit otları ise damar bulunduran tohumsuz bitkilere örnektir. (Görsel 3.33) Bunlar nemli ortamlarda yaşayan bitki türleridir.
Açık tohumlu bitkiler kozalaklı bitkiler olarak da bilinir. Kozalak, bu bitki grubu için meyve yapısıdır. Tohumları kozalak pullarının üzerinde bulunur. Tamamı odunsudur.
Çam, ardıç, servi, ladin, köknar, sedir bu bitki grubuna örnek verilebilir. (Görsel 3.34)
Çiçekli bitkiler ise eşeyli ve eşeysiz üreyebilir. Çiçek, bu bitki grubu için üreme organıdır.
Eşeyli üreme sonucunda tohum oluşur. Oluşan tohumu, bazı bitkiler meyve ile kaplar. Bazı çiçekli bitki örnekleri aşağıda verilmiştir. (Görsel 3.35)
Yürüyen Palmiye
Amazonlarda yetişen palmiyelerden Socratea exorrhiza adlı tür, yürüyen palmiyelerin en çarpıcı örneklerinden biridir. (Görsel 3.36)
Dayanak şeklindeki kökler üzerinde yükselen gövdesiyle dikkat çeken bu palmiye türü, çevresini bitkiler sardığında güneş ışığına doğru yürümesiyle tanınır. Güneş ışığının olduğu, yani hareket edeceği yönde yeni kökler geliştirirken geride bıraktığı kökler ölür. Bu şekilde palmiye zamanla yer değiştirir.
Bitkilerin Biyolojik ve Ekonomik Önemi
Bitkiler, fotosentezle besin üretir ve ürettikleri besinleri kök, tohum, meyve ve gövde gibi farklı yapılarında depolar. Bu özellikleri nedeniyle insan ve hayvanların temel besin kaynaklarını oluşturur. (Görsel 3.37)
Mobilya ve kâğıt üretiminde kullanılır. (Görsel 3.38) Bu amaçla bazı ağaç türleri özel olarak yetiştirilir.
Birçok ilacın etken maddesi, önce bitkilerden elde edilmiş ve daha sonra sentetik olarak üretilmeye başlanmıştır. Günümüzde ilaçların %25’i hâlâ bitkilerden elde edilmektedir.
Islah edilen soya, mısır, ayçiçeği, pamuk, fındık gibi yağlı tohumları olan bitkilerden yağ elde edilir. Tahıllı bitkilerden, ekmek gibi temel besinlerin üretiminde kullanılan un elde edilir. Pamuk, keten, kenevir tekstil sanayisinde liflerinden yararlanılan bitkilerdir.
Birçok ağaç türü, pamuk ve tahıllar kâğıt yapımında selüloz kaynağı olarak kullanılır.
