I. Dünya Savaşı’nın nedenleri, temel (genel) ve yakın (özel) nedenler olmak üzere iki başlıktan oluşur.
Sanayi Devrimi’nin yol açtığı pazar-ham madde rekabeti I. Dünya Savaşı’nın temel nedenlerinden biridir. Coğrafi keşiflerden sonra başlayan sömürgecilik yarışında ön plana çıkan İngiltere ve Fransa 18. yüzyılda hızla sanayileşmeye başladı.
Sanayileri için gerekli ham madde ve pazar arayışı doğrultusunda 19. yüzyılda Tunus, Mısır gibi yeni sömürgeler elde etmişlerdi. I. Dünya Savaşı’nın temel nedenlerinden bir diğeri ise Fransız Devrimi’nin bir sonucu olarak ortaya çıkan ulusçuluk (milliyetçilik) akımıdır. Bu akımın etkisiyle Piyemonte Krallığı 1870’te İtalyan birliğini; Prusya Krallığı da 1871’de Alman birliğini oluşturmuştu.
Siyasal birliğini ve sanayileşmesini geç oluşturan Almanya ve İtalya, 19. yüzyıl sonlarında sömürge arayışına girdiler. Hızla silahlanmaya başlayan bu iki yeni devlet, Avrupa güçler dengesini değiştirdi. 1882’de Almanya ve İtalya, Rus yayılmacılığından tedirgin olan Avusturya-Macaristan İmparatorluğunu da yanlarına alarak “Üçlü İttifak Bloku”nu kurdular.
Almanya’ya karşı sömürgelerini korumak isteyen İngiltere ile Fransa, Balkanlarda Panslavizm politikasıyla yayılmak isteyen Rusya’yı da yanlarına alarak 1907’de “Üçlü İtilaf Bloku”nu kurdular. Böylece I. Dünya Savaşı’na doğrudan ortam oluşmaya başladı. I. Dünya Savaşı’nın yakın nedenlerinden en önemlisi, Fransa’nın 1871’de Almanya’ya kaptırdığı kömür madenleri açısından zengin olan Alsace-Lorraine’i (Alsas-Loren) geri almak istemesidir.
Savaşın başlamasına yol açan gelişme ise 28 Haziran 1914’te bir Sırp milliyetçisinin Avusturya-Macaristan veliahtı Ferdinand’ı (Ferdinant) öldürmesidir. Savaşın başında İtalya, kendisine Batı Anadolu’nun vaat edilmesi üzerine İtilaf Bloku’na geçti. Uzak Doğu’da ortaya çıkan yeni güçlerden Japonya, İtilaf Devletleri safında yer aldı; bu durumunu 1923 Lozan Antlaşması’na kadar sürdürdü. Ancak, savaştan ilk çekilen de Japonya oldu. 1914-1915’te Uzak Doğu’daki Alman sömürgelerinden Marianne (Meryın), Marshall (Marşal) ve Caroline (Karolin) adalarını işgal edince cephe savaşını sona erdirdi.
Rusya’da çarlık rejimini yıkan Bolşeviklerin kurduğu Sovyet Hükûmeti, 18 Aralık 1917’de Erzincan Ateşkes Antlaşması’yla Osmanlı Devleti ile savaş durumunu sona erdirdi. 3 Mart 1918’de Brest-Litowsk (Birest-Litovsk) Barış Antlaşması’nı imzalayarak savaştan tamamen çekildi. Bu antlaşma ile Sovyet Rusya; Polonya, Finlandiya, Litvanya, Letonya ve Estonya’dan çekilirken Ukrayna’nın bağımsızlığını tanıdı; Kars, Ardahan ve Batum topraklarını Osmanlı Devleti’ne bıraktı.
I. Dünya Savaşı’nın sona ermesinde ve savaşı İtilaf Devletleri’nin kazanmasında 1917’de ABD’nin İtilaf Devletleri yanında savaşa girmesi etkili oldu. ABD savaşa girerken Başkan Wilson (Vilsın), kendi adıyla anılan savaştan sonra uyulmasını istediği 14 maddelik ilkeleri yayımladı. Bu ilkelerle ABD, özellikle İngiltere ve Fransa’nın dünya politikalarındaki etkisini sınırlamak istiyordu. Yenilen İttifak Devletleri, İtilif Devletleri ile ayrı ayrı ateşkes antlaşmaları imzalayarak savaştan çekildiler. Daha sonra Paris Barış Konferansı’nda hazırlanan barış antlaşmalarını imzaladılar.
| İttifak Devletleri | Ateşkes Antlaşmaları | Barış Antlaşmaları |
| Bulgaristan | Selanik (29 Eylül 1918) | Neuilly (Nöyyi) (27 Kasım 1919) |
| Osmanlı Devleti | Mondros (30 Ekim 1918) | Sevres (Sevr) (10 Ağustos 1920) |
| Avusturya | Villa Gusti (3 Kasım 1918) | Saint Germain (Sen Jermen) (10 Eylül 1919) |
| Almanya | Rethondes (Retondes) (11 Kasım 1918) | Versailles (Versay) (28 Haziran 1919) |
| Macaristan |
Macarlar 24 Ekim 1918’de bağımsızlıklarını ilan ederek Avusturya’dan ayrılmışlardı. |
Trianon (Triyanon) (4 Haziran 1920) |