Türkiye NATO üyesi olduktan sonra ABD ve İngiltere, NATO toplantılarında Türkiye’ye Orta Doğu’nun savunması için üzerine düşen görevi yapması gerektiğini belirtiyorlardı.
Balkan Paktı, NATO’nun güney cephesini İtalya ile birleştirmişti. Türkiye’de kesilen bu hattı Doğu’ya doğru devam ettirerek SEATO ile birleştirmek için İran ve Pakistan’ı da içine alacak yeni bir kuruluşa gereksinim vardı.
ABD Dışişleri Bakanı J. Foster Dullas’a ait olan ve “Kuzey Kuşağı Projesi” olarak adlandırılan bu tasarının temeli, komünizmin yayılmasına karşı Orta Doğu devletlerini bir ittifak sistemi içinde toplamaktı.
1953’te Mısır, İsrail, Suriye, Irak, Suudi Arabistan, İran, Hindistan, Pakistan, Yunanistan, Libya ve Türkiye’yi ziyaret eden Dullas’a göre Kuzey Kuşağında Türkiye, İran, Irak, Pakistan ve Suriye yer aldığı için “Orta Doğu’nun savunması bu devletlere dayandırılmalıydı. Çünkü öteki Orta Doğu ve Arap ülkeleri Sovyet tehdidinden önce İsrail tehlikesini hissediyorlardı.
Ayrıca Arap ülkeleri bağımsızlıklarını yeni kazandıklarından, Fransa ve İngiltere’nin emperyalist politikalarını hatırlatan girişimlerden uzak durulmalıydı. Zira Mısır ve Suriye Batı’ya karşı mesafeli durarak Arap dünyasının liderliğini üstlenmişlerdi.” Türkiye’de Adnan Menderes Hükûmeti ve dönemin Dışişleri Bakanı Fuat Köprülü, ABD’nin bu yeni Orta Doğu politikasını değerlendirmek istedi.
1954’ten beri bozulmakta olan ekonomiyi düzeltmek için dış yardımlara gereksinim duyan Demokrat Parti Hükûmeti, yeni durumda Türkiye’nin coğrafi konumunu, bölgeyle tarihsel bağlarını öne çıkararak Batı Savunma Sistemi için vazgeçilmezliğini gösterme olanağını bulmuş oldu.
Türkiye hemen girişimlere başladı. 24 Şubat 1955’te Türkiye ile Irak arasında kurulan Bağdat Paktı’na kısa sürede İran, Pakistan ve İngiltere de katıldı. Arap birliği kurmak isteyen başta Mısır ve Suriye olmak üzere bazı Arap ülkeleri, SSCB ve Bağlantısız bazı ülkeler Türkiye ve Bağdat Paktı’nı eleştiren tutum aldılar.
Bağdat Paktı’nın CENTO’ya Dönüşmesi (18 Ağustos 1959)
Irak’ta 14 Temmuz 1958’de General Kasım liderliğinde yapılan askerî darbeyle krallık yönetimi sona erdi. Yeni Irak Hükûmeti Bağdat Paktı’ndan çekilme kararı alınca Pakt, 18 Ağustos 1959’da Merkezî Antlaşma Teşkilatı (CENTO) adını alarak varlığını sürdürdü; merkezi Ankara’ya taşındı. CENTO’ya ABD de üye oldu. CENTO üyeleri arasında daha çok kültürel, ekonomik ve teknik iş birliğine yönelik çalışmalar yapıldı. CENTO, 1979’da İran’da İslami rejimin kurulmasıyla dağıldı.