Almanya, I. Dünya Savaşı sonlarına doğru iç sorunlarla uğraşmaktaydı. Sosyal demokratlarla liberaller işçi hareketlerine karşı mücadele ediyorlardı.
Daha ateşkes imzalanmadan önce Berlin’den Baltık kıyılarına kadar olan bölgeye örgütlü bir işçi hareketi olan Spartakistler egemen oldular. Ancak karşılık gecikmedi, Almanya’daki sosyal demokrat hükûmet, orduyu Berlin’e yollayıp bir haftalık kanlı mücadeleden sonra Spartakistlerin ünlü kadın lideri Rosa Luxemburg’u (Roza Lüksemburg) da öldürerek Berlin’i geri aldı.
Almanya’daki işçi devrimi tehlikesi yok edilince liberal bir anayasa hazırlandı ve başkent, Weimar’a (Veymar) taşındı. 1919-1933 arası sürecek olan Weimar Cumhuriyeti döneminde siyasal şiddet tırmandı, hiperenflasyon yaşandı. I. Dünya Savaşı’nda Almanya’nın yenilmesi, ekonomik durumunun bozulması ve Versailles Antlaşması’yla Almanya’ya çeşitli yaptırımlar uygulanması, Hitler gibi ırkçı politikacıların taban bulmasını kolaylaştırdı.
Versailles Antlaşması’na göre terhis olmuş işsiz askerler, romantik serüvenciler ve siyasal tahrikçiler, Ocak 1919’da Alman İşçi Partisi’ni oluşturmuş ve desteklemişlerdir. 1919 Eylül’ünde o zaman çok fazla tanınmayan eski başçavuş ve başarısız ressam Adolf Hitler, partinin yönetimine katıldı ve liderliği ele geçirdi. 1920’de partinin adı Nasyonel Sosyalist Alman İşçi Partisi (NAZİ) olarak değiştirildi. Partinin yirmi beş maddelik programına;
1) Almanya’yı Versailles’ın (Versay) ezikliğinden kurtarmak,
2) Alman kanı taşımayanları vatandaşlıktan çıkarmak,
3) Almanya’yı Yahudi, Çingene ve komünistlerden kurtarmak gibi hedefler kondu.
Hitler, 1923’te hükûmeti devirmek için darbe girişiminde bulundu ve başarısız oldu. On aylık hapis cezasına mahkûm oldu. Hapiste nasyonel sosyalizmin temel kaynağı olan ve Türkçeye “Kavgam” ismiyle çevrilen “Mein Kampf”ı (Mayn Kampf) yazdı.
Naziler; savaş sonrası düzenden memnun olmayan eski subaylar ve bürokratlar, enflasyonun yükü altında ezilen alt ve orta sınıflar, Almanya’nın eski parlak günlerine nostaljiyle yaklaşan öğretmenler, sosyal içerikli yasalarla kârlarının düştüğünü düşünen maden ve tekstil işverenleri arasında hızla taraftar buldular.
Naziler Yahudi düşmanlığını körükleyerek ekonomik sorunları çözebileceklerine inanıyorlardı. Almanya’da ekonomik buhranla birlikte hızla yoksullaşan, giderek toplumun dışına itilen sınıflar ve gençler benliklerini (kimliklerini) Alman ırkçılığında buldular. Naziler, Almanya’da 1932 seçimlerinde Alman meclisi Reichstag’da (Raştag) birinci parti oldu ancak tek başına çoğunluğu sağlayamadı. 1933’te komünistlerin genel greve gidecekleri kaygısı yaygınlaşınca Hitler, başbakan olarak atandı. Nazilerin polis örgütü GESTAPO tarafından mecliste bir yangın çıkarıldı ve bu olay komünistlerin üzerine atıldı.
Komünistlere karşı sert tedbirler alındı. 1933’te yenilenen seçimlerden sonra yine birinci olan Hitler, çoğunluğu elde edemeyince tutuklattığı komünist ve sosyal demokrat milletvekillerinin hazır bulunmadığı sırada meclisten, SA (Hücum kıtaları) ve SS’lerin (NAZİ’lerin özel polis kuvvetleri) silahlarının gölgesinde dört yıllığına özel yetkiler aldı. Hitler bu yetkilerle NAZİ dışındaki tüm partileri kapatarak totaliter bir sisteme yöneldi. 1934’te ise devlet başkanlığını da alarak “Führer” (lider) oldu.
Nazi İktidarı Dönemi
Nazi Partisi toplum hayatını tamamen kontrol altına almayı hedefledi. Siyasette bütün mevkilerdeki memurlara tek partiye üye olma zorunluluğu getirildi. Eğitime ve gençliğin Nazizm ilkelerine göre yetiştirilmesine özel önem verildi. İstisnasız bütün gençler kitle parti teşkilatlarına katılmak zorundaydı. Vücudun eğitimi her şeyden önce geliyordu. Zeki olmak için ise lidere itaat etmek yeterliydi. Köylüler, işçiler, öğrenciler ve kadınların kültürel, sportif ve sanatsal çalışmalar yapmaları için özel teşkilatlar kuruldu.
Faşizmin önemli özelliklerinden biri de teknolojik diktatörlük kurmasıdır. Nazi iktidarında radyo, sinema, basın gibi bütün kitle iletişim araçları partinin denetimindeydi. Hitler’in Propoganda Bakanı Josef Goobbels’e (Cosef Gobels) göre etkili propoganda ile insanların kalpleri fethedilmeliydi.
Üç temel propaganda aracı şunlardı: her evde, en kuytu köşedeki radyo, bireyin eleştiri özelliğini ortadan kaldıran büyük ve karanlık salonlarda bulunan sinema, önemli bir imaj olan kitle gösterileri. Naziler döneminde gözetleme, baskı ve takip için adının anılması bile korku salan “Gestapo” adında özel polis örtgütü kuruldu. 1934’te özel koruma timleri olan SS subayları ile Gestapo birleştirildi. 1933’ten 1938’e kadar 435.000 Alman, muhalefet etmek suçundan tutuklandı, toplama kamplarına gönderildi.
Toplama kamplarına gönderilenler, kamu yararına zorunlu olarak çalıştırılarak ekonomik değer elde edildi. Naziler, Alman ekonomisini canlandırdılar. Hitler’e en önemli destek büyük iş çevrelerinden geldi. Bu desteğin verilmesinde Hitler’in oluşturduğu birlik görüntüsü ve sınırları genişletme amacı etkili oldu. Savaş sanayisi geliştikçe ekonomi canlandı, işsizlik sayısı azaldı. Tüketim mallarının fiyatlarının arttırılması yasaklandı, konut sorunu için bütçeden büyük paralar ayrıldı.
Kara yollarının yapımına önem verildi, halk için ucuz otomobiller üretildi. Almanya’da ırkçılık ise anti-semitizm (Yahudi düşmanlığı) üzerine kurulmuştu. Nazilere göre, kötü olan her şeyden sorumlu olan Yahudilerdi. 1935’te çıkartılan Nürnberger (Nürnberg) Kanunları ile ekonomik, siyasi ve sosyal hayatta Yahudiler etkisiz hâle getirilmiştir. 1933’ten itibaren Yahudilere yönelik baskı ve şiddet olayları, 1940’lardan sonra Yahudi soykırımına dönüştü. Most households have an unsolved Rubik’s Cube . You can esily solve it learning just a few algorithms.